Autor: Izabela Nowacka-Marzeion
Posiadam gospodarstwo rolne i pracuję zawodowo, odprowadzam składki do ZUS. Moja żona również pracowała zawodowo i była ubezpieczona w ZUS. Obecnie została zwolniona z pracy. Natomiast w okresie swej pracy zawodowej korzystała z urlopu bezpłatnego, lecz umowa o pracę cały czas trwała. Urlop trwał 4 lata. Żona po zwolnieniu z pracy postanowiła ubezpieczyć się KRUS, dostarczyła więc świadectwa pracy do KRUS. Urzędnik stwierdził, że za okres pobytu żony na urlopie bezpłatnym należy opłacić zaległe składki KRUS wraz z odsetkami. Czy będąc na urlopie bezpłatnym, ale cały czas zatrudnioną na umowę, żona miała obowiązek ubezpieczenia się w KRUS?
Co do zasady ubezpieczeniu wypadkowemu, chorobowemu i macierzyńskiemu podlega z mocy ustawy rolnik, którego gospodarstwo obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny, domownik rolnika, o którym mowa w pkt 1, jeżeli ten rolnik lub domownik nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu lub nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo nie ma ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych.
W trakcie trwania stosunku pracy pracownik podlega pod ubezpieczenie społeczne ZUS, w trakcie urlopu bezpłatnego – już nie.
Stąd konieczność objęcia w tym okresie ubezpieczeniem społecznym rolników, ale tylko w niżej opisanych sytuacjach.
Zgodnie z art. 6. „Ilekroć w ustawie jest mowa o:
1) rolniku – rozumie się pełnoletnią osobę fizyczną, zamieszkującą i prowadzącą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na własny rachunek, działalność rolniczą w pozostającym w jej posiadaniu gospodarstwie rolnym, z w tym również w ramach grupy producentów rolnych, a także osobę, która przeznaczyła grunty prowadzonego przez siebie gospodarstwa rolnego do zalesienia,
2) domowniku – rozumie się osobę bliską rolnikowi, która:
a) ukończyła 16 lat,
b) pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie,
c) stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy”.
Można więc bronić się tym, że żona nie prowadziła gospodarstwa. Posiadanie a prowadzenie gospodarstwa to dwie różne definicje. Aczkolwiek ciężko udowodnić wstecz, że się nie prowadziło faktycznie gospodarstwa rolnego.
Zgodnie z art. 3a. 1. „Ubezpieczenie ustaje z końcem kwartału, w którym ustały okoliczności uzasadniające podleganie ubezpieczeniu, z zastrzeżeniem ust. 3.
2. Ubezpieczenie na wniosek ustaje także:
1) z końcem kwartału wskazanego w oświadczeniu ubezpieczonego, a jeżeli w oświadczeniu tym nie ma takiego wskazania – z końcem kwartału, w którym oświadczenie to zostało złożone Kasie, albo
2) z końcem kwartału poprzedzającego kwartał, w którym nastąpiło odstąpienie od ubezpieczenia w myśl art. 3 ust. 4.
3. Jeżeli wraz z ustaniem okoliczności uzasadniających podleganie ubezpieczeniu z mocy ustawy następują okoliczności uzasadniające objęcie ubezpieczeniem na wniosek, ubezpieczenie istniejące z mocy ustawy ustaje z końcem kwartału, w którym ubezpieczonemu doręczono decyzję stwierdzającą ustanie ubezpieczenia z mocy ustawy.
4. Jeżeli złożony został wniosek o rentę lub emeryturę, obowiązek ubezpieczenia ustaje z końcem kwartału, w którym wydana została decyzja o przyznaniu świadczenia, jednak nie wcześniej niż z końcem kwartału, w którym ubezpieczony nabył to prawo”.
Jeśli przerwa byłaby krótsza, nie ustałoby ubezpieczenie rolnicze. Nie doszło też do przedawnienia.
Można natomiast złożyć wniosek o umorzenie całości lub części należności. Wniosek taki jest oczywiście uznaniowy, rozpatrywany przez Prezesa KRUS, ale warto spróbować. Można w ten sposób także rozłożyć należność na raty, jeśli decyzja w sprawie umorzenia będzie odmowna.
Zobacz również: KRUS dodatek do emerytury za wychowanie dzieci
Przerwa w pracy a KRUS
Pan Jan prowadzi gospodarstwo rolne i jednocześnie pracował na umowę o pracę przez 2 lata. Po tym okresie stracił pracę i wrócił do pracy wyłącznie w gospodarstwie. Po kilku miesiącach zgłosił się do KRUS w celu uregulowania ubezpieczenia. Okazało się, że za okres pracy na etacie powinien był opłacać składki KRUS, ponieważ formalnie nie przestał być rolnikiem. Pan Jan był przekonany, że skoro odprowadzał składki ZUS, to nie musi opłacać KRUS. To pokazuje, że nawet krótka przerwa w prowadzeniu wyłącznie działalności rolniczej nie zwalnia z obowiązku ubezpieczenia w KRUS, jeśli spełnione są pozostałe warunki (np. posiadanie gospodarstwa powyżej 1 ha przeliczeniowego).
Domownik na urlopie bezpłatnym
Pani Anna, żona rolnika, pracowała na umowę o pracę i korzystała z urlopu bezpłatnego przez 3 lata. W tym czasie mieszkała z mężem w gospodarstwie rolnym i pomagała w jego prowadzeniu. Po zakończeniu urlopu bezpłatnego, KRUS zażądał od niej uregulowania zaległych składek za okres urlopu. Argumentowano to tym, że w tym czasie nie podlegała ubezpieczeniu ZUS, a jako domownik rolnika powinna być ubezpieczona w KRUS. Pani Anna nie była świadoma tego obowiązku, ponieważ formalnie była nadal zatrudniona, choć przebywała na urlopie bezpłatnym. Ten przykład ilustruje, że formalny status pracownika na urlopie bezpłatnym nie wyklucza obowiązku ubezpieczenia w KRUS, jeśli spełnione są przesłanki bycia domownikiem.
Trudna sytuacja finansowa a umorzenie składek
Pan Piotr prowadzi małe gospodarstwo rolne. Z powodu kilku nieurodzajnych lat popadł w problemy finansowe i zalegał ze składkami KRUS za kilka kwartałów. Zgłosił się do KRUS z prośbą o umorzenie części długu, argumentując swoją trudną sytuacją materialną. Po przeprowadzeniu wizytacji w gospodarstwie i udokumentowaniu trudnej sytuacji, Prezes KRUS podjął decyzję o częściowym umorzeniu zaległości. Ten przykład pokazuje, że w uzasadnionych przypadkach istnieje możliwość ubiegania się o umorzenie całości lub części zaległych składek KRUS, co jest zgodne z informacjami zawartymi w artykule.
Artykuł omawia problematykę zaległych składek KRUS w kontekście osób łączących pracę na etacie z prowadzeniem gospodarstwa rolnego lub będących domownikami rolników. Kluczowe jest zrozumienie, że nawet krótka przerwa w podleganiu ubezpieczeniu ZUS (np. urlop bezpłatny) może skutkować obowiązkiem opłacania składek KRUS, jeśli spełnione są warunki bycia rolnikiem lub domownikiem. Warto pamiętać o możliwości ubiegania się o umorzenie zaległości w trudnej sytuacji finansowej.
Potrzebujesz porady prawnej w zakresie zaległych składek KRUS, ubezpieczeń rolniczych, łączenia pracy na etacie z prowadzeniem gospodarstwa lub statusu domownika? Opisz problem w formularzu.
1. Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - Dz.U. 1999 nr 60 poz. 636
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika