Autor: Małgorzata Zegarowicz-Sobuń
Mam 27-letniego syna chorego od dziecka na epilepsję, u którego stwierdzono również upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym. W 2013 r. decyzją ZUS synowi przyznano rentę socjalną na stałe, a lekarz orzekł trwałą i całkowitą niezdolność do pracy. Również wtedy miejski zespół d/s orzekania o niepełnosprawności zaliczył syna do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, przy czym powyższe orzeczenie przyznano na okres 5 lat. W związku z upływem jego ważności złożyliśmy wniosek o kolejne orzeczenie. Z niezrozumiałych powodów, pomimo przedstawienia dokumentacji medycznej, tym razem orzeczenie zalicza syna do lekkiego stopnia niepełnosprawności, a jego ważność to 3 lata. Ponadto w 2013 r. decyzją prezydenta miasta przyznano synowi bezterminowo zasiłek pielęgnacyjny. Czy w związku z ostatnim orzeczeniem miejskiego zespołu d/s orzekania o niepełnosprawności mój syn utraci prawo do renty socjalnej i zasiłku pielęgnacyjnego?
Na początku należy dokonać rozróżnienia dwóch systemów orzeczniczych. Pierwszy jest związany z celem rentowym, natomiast drugi z celem pozarentowym.
Orzecznictwo do celów rentowych należy do ZUS. Prowadzą je lekarze orzecznicy ZUS oraz komisje lekarskie ZUS. Orzecznictwo do celów pozarentowych prowadzone jest przez powiatowe lub miejskie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności.
Orzeczenia ZUS wydawane są do innych celów niż orzeczenia powiatowych lub miejskich zespołów ds. orzekania o niepełnosprawności. Orzeczenia ZUS oceniają zdolność do pracy i są podstawą do wypłaty świadczeń z ubezpieczenia społecznego (renty), oraz dają takie same uprawnienia do korzystania z różnych ulg jak orzeczenia powiatowych zespołów. Zespoły do spraw niepełnosprawności mają obowiązek stosować się do zasady, która mówi, że jeśli osoba ubiegająca się o ustalenie stopnia niepełnosprawności posiada orzeczenie ZUS, to odpowiednie zespoły muszą wydać orzeczenie o niepełnosprawności i dopiero ono daje prawo do ulgi, m.in. ulgi rehabilitacyjnej.
Ważne jest to, że orzeczenia zespołów nie są w żadnym przypadku podstawą do ubiegania się o rentę, ale stwarzają możliwość otrzymania dodatkowych świadczeń przysługujących osobom niepełnosprawnym, czy skorzystania z następujących ulg i uprawnień:
Zobacz również: Renta socjalna na podstawie orzeczenia o niepełnosprawności
Orzeczenie o wskazaniach do ulg i uprawnień wydaje się osobie, która posiada ważne, jedno z następujących orzeczeń lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o:
W postępowaniu o wydanie orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień stopień niepełnosprawności określa się na podstawie przedłożonych ważnych orzeczeń organów rentowych, wskazanych powyżej. Natomiast zawarte w orzeczeniu wskazania lekarz ustala stosownie do naruszonej sprawności organizmu i ograniczeń funkcjonalnych uzasadniających korzystanie z ulg i uprawnień na podstawie bezpośredniego badania osoby zainteresowanej. Orzeczenie o wskazaniach do ulg i uprawnień wydaje się do czasu upływu ważności orzeczenia o inwalidztwie lub niezdolności do pracy. W przypadku składania tego wniosku nie jest wymagane złożenie zaświadczenia o stanie zdrowia, a tylko pełna dokumentacja medyczna.
Zobacz również: Wyrównanie renty z tytułu niezdolności do pracy
Pani syn, w ocenie zespołu, legitymuje się lekkim stopniem niepełnosprawności, co oznacza, iż jest osobą o naruszonej sprawności organizmu, która powoduje w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub mająca ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne. Te dwie przesłanki nie muszą występować łącznie, czyli posiadanie jednej z nich daje możliwość zaliczenia do stopnia lekkiego.
W zależności od tego, w jakim trybie wydane zostało orzeczenie o niepełnosprawności, przysługują różne rodzaje świadczeń. Świadczenie pielęgnacyjne i zasiłek pielęgnacyjny to świadczenia opiekuńcze wypłacane na podstawie ustawy o świadczeniach rodzinnych (Dz.U.2016.1518 z późn.zm.).
Zasiłek pielęgnacyjny przyznaje się w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje:
Prawo do zasiłku pielęgnacyjnego lub świadczenia pielęgnacyjnego ustala się na czas nieokreślony, chyba że orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności zostało wydane na czas określony. W przypadku wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności na czas określony prawo do zasiłku pielęgnacyjnego lub świadczenia pielęgnacyjnego ustala się do ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa termin ważności orzeczenia. Organem właściwym w sprawach tychże świadczeń jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie rodzinne lub otrzymującej świadczenie rodzinne.
Innym natomiast świadczeniem jest dodatek pielęgnacyjny, który przyznawany jest na podstawie przepisów prawa regulujących zasady przyznawania świadczeń emerytalnych i rentowych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Przyznawany jest osobie, w przypadku której lekarz orzecznik ZUS stwierdzi całkowitą niezdolność do pracy i niezdolność do samodzielnej egzystencji. Za osobę całkowicie niezdolną do samodzielnej egzystencji należy uznać taką, której sprawność jest na tyle ograniczona, że powoduje to konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych.
Na podstawie ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. z 2013 r., poz. 982 z późn. zm.) organem przyznającym i wypłacającym renty socjalne jest właściwa jednostka organizacyjna Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Renta socjalna przysługuje osobie, która jest pełnoletnia oraz jest całkowicie niezdolna do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało przed ukończeniem 18. roku życia albo w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej – przed ukończeniem 25. roku życia albo w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.
Ustalenia całkowitej niezdolności do pracy i przewidywanego okresu jej trwania dokonuje lekarz orzecznik ZUS lub komisja lekarska na zasadach i w trybie określonym w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 748). W myśl tej ustawy – za całkowicie niezdolną do pracy uważa się osobę, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Przy ocenie prawa do tej renty nie jest istotne, kiedy powstała całkowita niezdolność do pracy, lecz to, aby niezdolność ta była skutkiem naruszenia sprawności organizmu, powstałego we wskazanych okresach.
Renta socjalna nie przysługuje jednak osobie, która:
Podsumowując, należy stwierdzić, iż osoba z lekkim stopniem niepełnosprawności nie spełnia warunków do uzyskania zasiłku pielęgnacyjnego. Natomiast stopień niepełnosprawności nie ma wpływu na orzeczenie ZUS i prawo do renty socjalnej.
Zobacz również: Czy ZUS sprawdza opiekę nad dzieckiem?
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
