Autor: Adam Dąbrowski
Wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. pół roku temu sprzedał część swoich udziałów, akt notarialny został podpisany miesiąc po sprzedaży, a wpisu w KRS dokonano dopiero przed miesiącem. Z jaką datą dotychczasowy jednoosobowy wspólnik przestaje płacić składki na ubezpieczenie ZUS?
Kodeks spółek handlowych (K.s.h.) w tym temacie stanowi:
„Art. 187. § 1. O przejściu udziału, jego części lub ułamkowej części udziału na inną osobę oraz o ustanowieniu zastawu lub użytkowania udziału zainteresowani zawiadamiają spółkę, przedstawiając dowód przejścia bądź ustanowienia zastawu lub użytkowania. Przejście udziału, jego części lub ułamkowej części udziału oraz ustanowienie zastawu lub użytkowania jest skuteczne wobec spółki od chwili, gdy spółka otrzyma od jednego z zainteresowanych zawiadomienie o tym wraz z dowodem dokonania czynności.
§ 2. Umowa spółki może przewidywać, że zastawnik lub użytkownik udziału może wykonywać prawo głosu.
Art. 188. § 1. Zarząd jest obowiązany prowadzić księgę udziałów, do której należy wpisywać nazwisko i imię albo firmę (nazwę) i siedzibę każdego wspólnika, adres, liczbę i wartość nominalną jego udziałów oraz ustanowienie zastawu lub użytkowania i wykonywanie prawa głosu przez zastawnika lub użytkownika, a także wszelkie zmiany dotyczące osób wspólników i przysługujących im udziałów.
§ 2. Każdy wspólnik może przeglądać księgę udziałów.
§ 3. Po każdym wpisaniu zmiany zarząd składa sądowi rejestrowemu podpisaną przez wszystkich członków zarządu nową listę wspólników z wymienieniem liczby i wartości nominalnej udziałów każdego z nich oraz wzmianką o ustanowieniu zastawu lub użytkowania udziału.
§ 4. Jeżeli zmiana wspólników następuje na podstawie umowy, o której mowa w art. 180 § 2, albo jest skutkiem uchwały podjętej przy wykorzystaniu wzorca uchwały udostępnionego w systemie teleinformatycznym, lista wspólników powinna być sporządzona przy wykorzystaniu wzorca udostępnionego w systemie teleinformatycznym i opatrzona kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.”
Z cytowanych przepisów wynika, że zmiana wspólników musi być skuteczna wobec spółki, albowiem dopiero gdy spółka o tym wie, może poprzez swoje organy wprowadzić zmiany do księgi udziałów, stworzyć nową listę wspólników i zgłosić zaistniałe zmiany do KRS.
Zobacz również: Dwuosobowa spółka z o.o a składka zdrowotna
Zbycie udziałów wobec spółki jest skuteczne dopiero w chwili zawiadomienia spółki o tym fakcie wraz z przedstawieniem dowodu przejścia udziałów na inną osobę. Zawiadomienie składają osoby zainteresowane, czyli obie strony umowy zbycia lub tylko jedna z nich. Nie ma wymogu, by zawiadomienie pochodziło od obu stron umowy.
Z chwilą otrzymania przez spółkę prawidłowego zawiadomienia nabywca udziałów staje się wobec spółki wspólnikiem. Spółka przestaje być spółką jednoosobową. Do „bycia wspólnikiem” nie trzeba wpisu do KRS. Wpis do KRS jest wymuszony zaistnieniem zmiany w składzie osobowym spółki. Data wpisu zmiany wspólnika do KRS nie jest datą wstąpienia kupującego jako wspólnika do spółki. Kupujący stał się wspólnikiem z chwilą prawidłowego zawiadomienia spółki o przejściu udziałów.
Brak zawiadomienia powoduje, że zbywca nadal traktowany jest jak wspólnik, któremu przysługują udziały w takiej samej ilości, a nabywca nie jest kompetentny do wykonywania praw i obowiązków wynikających z posiadania udziałów w spółce.
Wspólnik jednoosobowej spółki przestaje płacić ZUS z tytułu bycia jedynym wspólnikiem z dniem, w jakim spółka przestała być jednoosobowa. A taki skutek powoduje prawidłowe zawiadomienie spółki o przejściu udziałów. Stąd wniosek końcowy – z datą prawidłowego zawiadomienia spółki o przejściu udziałów wraz z przedstawieniem dowodu przejścia spółka jednoosobowa staje się spółką mającą więcej niż jednego wspólnika. Z tym dniem ustaje obowiązkowe ubezpieczenie jednego wspólnika.
UWAGA: Stosownie do przepisów wspólnicy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie podlegają ubezpieczeniu społecznemu, chyba że są jedynymi wspólnikami jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 sierpnia 2011 roku (sygn. akt: I UK/11) wskazał na istnienie „niemal jedynego” wspólnika. Sąd nie określił jednak definicji „niemal jedynego” wspólnika. Chodzi o sytuację, w jakiej jeden ze wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością będzie miał rażąco więcej udziałów od wszystkich pozostałych wspólników. W takiej sytuacji, zdaniem Sądu Najwyższego, ten „niemal jedyny” wspólnik będzie podlegał obowiązkowemu ubezpieczeniu. Bywa to podstawą dla ZUS kwestionowania braku ubezpieczenia przy podziale np.: 99/1.
Zobacz również: Umowa na czas określony a odprawa emerytalna
Zbycie udziałów i opóźnienie w zgłoszeniu
Jan Kowalski, będąc jednoosobowym wspólnikiem spółki z o.o., zdecydował się sprzedać 25% swoich udziałów przyjacielowi, Adamowi Nowakowi. Transakcja została przeprowadzona i zawarta w akcie notarialnym, ale obaj panowie opóźnili zawiadomienie spółki o zmianie, co nastąpiło dopiero po dwóch miesiącach. W rezultacie, mimo że Jan przestał być jedynym wspólnikiem, kontynuował płacenie pełnych składek ZUS jako jednoosobowy wspólnik przez dodatkowe dwa miesiące, do czasu zawiadomienia spółki i aktualizacji danych w KRS.
Nieświadome kontynuowanie płatności ZUS
Ewa Mazur, która posiadała 100% udziałów w swojej spółce z o.o., sprzedała 50% udziałów swojemu bratu, Tomaszowi Mazurowi. Akt notarialny potwierdzający transakcję został podpisany natychmiast, a zawiadomienie o zmianie zostało przekazane do spółki w ciągu tygodnia. Jednakże, przez nieznajomość przepisów, Ewa kontynuowała płacenie składek ZUS jako jednoosobowy wspólnik przez kolejne trzy miesiące, zanim uświadomiła sobie, że nie jest już zobowiązana do takich płatności w świetle nowej struktury własności.
Szybka aktualizacja danych i uniknięcie nadpłaty
Marcin Zieliński, właściciel 100% udziałów w spółce z o.o., sprzedał 40% udziałów swojej partnerce biznesowej, Karolinie Wojciechowskiej. Zarówno Marcin, jak i Karolina, zdając sobie sprawę z konieczności szybkiego zawiadomienia spółki i KRS o zmianie, dokonali wszystkich niezbędnych formalności w ciągu miesiąca od sprzedaży udziałów. Dzięki temu Marcin uniknął nadpłaty składek ZUS, gdyż od momentu zawiadomienia spółki o zmianie, spółka nie była już traktowana jako jednoosobowa, co zwolniło go z obowiązku płacenia składek jako jedyny wspólnik.
Zbycie udziałów w spółce z o.o. ma bezpośredni wpływ na obowiązek płacenia składek na ubezpieczenie społeczne przez dotychczasowego jednoosobowego wspólnika. Kluczowe znaczenie ma tutaj prawidłowe i terminowe zawiadomienie spółki o zmianie struktury właścicielskiej oraz dokonanie odpowiednich wpisów w Krajowym Rejestrze Sądowym. Świadomość prawna i zrozumienie procesów rejestracyjnych są niezbędne, aby uniknąć niepotrzebnych opłat ZUS i zapewnić zgodność z obowiązującymi przepisami.
Potrzebujesz wsparcia w zakresie zbycia udziałów w spółce z o.o. i związanych z tym obowiązków wobec ZUS? Skorzystaj z naszych porad prawnych online i profesjonalnego przygotowania pism, aby zapewnić sobie spokój i bezpieczeństwo prawne. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych - Dz.U. 2000 nr 94 poz. 1037
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 sierpnia 2011 r., sygn. akt: I UK/11
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
