Autor: Izabela Nowacka-Marzeion
Mam wątpliwości co do prawidłowego zwaloryzowania składek ZUS mojej mamy. Z wnioskiem o emeryturę wystąpiła w marcu 2020 r. ZUS dokonał waloryzacji rocznej, tj. składek zgromadzonych na 31.12.2017 r. wskaźnikiem za 2018 – czy tu nie doszło do pomyłki? Może należałoby zwaloryzować składki zgromadzone za 2018 r. wskaźnikiem za 2019? Czy zawsze wskaźnik odnosi się do waloryzacji składek z roku ubiegłego? Czy nie można przyjąć wskaźnika z danego roku, tzn. składki zgromadzone na 2019 r. i wskaźnik za 2019? Ponadto ZUS dokonał waloryzacji kwartalnej składek zwaloryzowanych rocznie – tutaj tylko dokonano waloryzacji za trzy kwartały 2019 r. Do tego dokonał waloryzacji kwartalnej składek waloryzowanych kwartalnie: od I kw. 2018 do II kw. 2019, ale wskaźnikiem za III kw. 2019 – czy to jest prawidłowe?
Zgodnie z art. 25 ust. 3 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – waloryzację składek (kapitału) przeprowadza się corocznie, od dnia 1 czerwca każdego roku, z uwzględnieniem art. 25a. Z kolei art. 25a ust. 1 ustawy emerytalnej przewiduje, że przy ustalaniu wysokości emerytury kwota składek zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego po dniu 31 stycznia roku, za który przeprowadzono ostatnią waloryzację, o której mowa w art. 25, jest waloryzowana kwartalnie, zaś szczegółowe reguły waloryzacji kwartalnej wynikają z ust. 2-5 art. 25a ustawy, przy czym ust. 2 pkt 2 stanowi, że w przypadku ustalania wysokości emerytury w drugim kwartale danego roku – ostatniej kwartalnej waloryzacji dokonuje się za czwarty kwartał poprzedniego roku.
Waloryzacja składek polega na pomnożeniu zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego składek na ubezpieczenie emerytalne przez wskaźnik waloryzacji. Waloryzacji podlega kwota składek zebranych na koncie ubezpieczonego na dzień 31 stycznia roku, za który jest przeprowadzana, powiększona o kwoty z tytułu przeprowadzonych podwyżek.
Waloryzacja składek przeprowadzana jest corocznie, od dnia 1 czerwca każdego roku, poczynając od roku 2000.
Waloryzacja kapitału początkowego (ustalonego decyzją ZUS na 1 stycznia 1999 r.) odbywa się według analogicznych zasad, z tym zastrzeżeniem, że pierwsza waloryzacja przeprowadzana jest od dnia 1 czerwca 2000 r. za rok 1999 – według odrębnego wskaźnika waloryzacji kapitału początkowego za rok 1999 wynoszącego 115,60 proc.
Przy ustalaniu wysokości emerytury kwota składek na ubezpieczenie emerytalne z konta ubezpieczonego po dniu 31 stycznia roku, za który przeprowadzono ostatnią waloryzację roczną, jest waloryzowana kwartalnie.
W przypadku ustalania wysokości emerytury:
Odpowiadając na Pani pytania: waloryzacji rocznej, tj. składek zgromadzonych na 31.12.2017 r. dokonuje się wskaźnikiem za 2016. Składki zgromadzone na 31 stycznia 2018 r. wskaźnikiem za 2016. Zawsze wskaźnik odnosi się do waloryzacji składek z roku poprzedniego. Nie można przyjąć wskaźnika z danego roku, bo jest to niezgodne z przepisami ustawy. Co do waloryzacji kwartalnej składek zwaloryzowanych rocznie – ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za trzeci kwartał poprzedniego roku.
Jeśli ustalanie emerytury następuje w I lub II kwartale (ale w okresie kwiecień – maj) 2019 r., wówczas kwota składek poddana ostatniej rocznej waloryzacji (tj. kwota składek na dzień 31 stycznia 2018 r. zwaloryzowana jest za 2018 r.) powinna być włączona w cykl waloryzacji kwartalnych, poczynając od waloryzacji za I kwartał 2018 r.
Waloryzacja roczna a termin złożenia wniosku o emeryturę
Pani Anna, która przez całe życie pracowała w administracji, złożyła wniosek o emeryturę w czerwcu 2021 roku. W momencie składania wniosku ZUS zwaloryzował jej składki za rok 2020 wskaźnikiem z tego samego roku. Waloryzacja obejmowała składki zebrane do końca grudnia 2019 roku, a nie te z roku 2020, gdyż składki zawsze waloryzowane są z rocznym opóźnieniem. Pani Anna początkowo była zdziwiona, ale po konsultacji z doradcą ZUS dowiedziała się, że to zgodne z przepisami.
Waloryzacja kwartalna w praktyce
Pan Janusz przeszedł na emeryturę w kwietniu 2023 roku. ZUS zastosował wobec niego zarówno waloryzację roczną, jak i kwartalną. W związku z tym, że wniosek złożono w drugim kwartale, ostatnia kwartalna waloryzacja obejmowała czwarty kwartał 2022 roku. Pan Janusz, nie będąc pewien, czy wszystko zostało prawidłowo obliczone, zasięgnął informacji w ZUS i dowiedział się, że kwartalna waloryzacja zawsze odnosi się do poprzedniego roku, jeśli wniosek o emeryturę składany jest na początku roku.
Waloryzacja składek a pomyłki
Pani Maria, po przejściu na emeryturę w marcu 2022 roku, zauważyła, że ZUS przeprowadził waloryzację jej składek za rok 2021 wskaźnikiem z roku 2020. Początkowo myślała, że doszło do pomyłki, ponieważ spodziewała się, że składki z 2021 roku będą zwaloryzowane wskaźnikiem z tego samego roku. Po zgłoszeniu sprawy do ZUS otrzymała wyjaśnienie, że roczna waloryzacja zawsze dotyczy składek z poprzedniego roku, a nie z bieżącego, zgodnie z przepisami.
Waloryzacja składek emerytalnych w Polsce odbywa się zgodnie z przepisami, które przewidują roczną waloryzację za poprzedni rok oraz kwartalną waloryzację składek zgromadzonych po ostatniej waloryzacji rocznej. Ważne jest zrozumienie, że wskaźniki waloryzacji odnoszą się zawsze do poprzednich okresów, co może budzić wątpliwości, ale jest zgodne z obowiązującymi zasadami.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online oraz sporządzanie pism w zakresie emerytur i waloryzacji składek, zapewniając szybką i rzetelną pomoc w rozwiązywaniu wszelkich wątpliwości związanych z ZUS. Skontaktuj się z nami, aby otrzymać fachowe wsparcie bez wychodzenia z domu. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - Dz.U. 1998 nr 162 poz. 1118
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
