Autor: Maciej Lisowski
W latach 1980–1984 obywałem studia doktoranckie zakończone doktoratem obronionym w późniejszym czasie. W okresie tym pobierałem stypendium doktoranckie. Czy czas studiów doktoranckich może mi zostać zaliczony do emerytury przez ZUS jako okres składkowy, czy jedynie jako nieskładkowy?
Zgodnie z generalną zasadą wynikającą z treści przepisu art. 7 pkt 9a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych okresami nieskładkowymi są okresy studiów doktoranckich i aspirantury naukowej w wymiarze określonym w decyzji o ich utworzeniu.
Niemniej jednak w myśl obowiązującego w okresie odbywania przez Pana studiów przepisu art. 10 ust. 1 pkt. 3 ustawy z dnia 23 stycznia 1968 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin za okresy zaliczane do okresów zatrudnienia uważa się również okresy studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej (po nowelizacji, od 1982 r., przepis o tej samej treści zawarty był w art. 13 ust. 3 pkt 3 ustawy).
Bardzo zbliżona do Pańskiej sytuacja stała się przedmiotem wyrokowania przez Sąd Okręgowy w Warszawie, który w orzeczeniu z dnia 12 lutego 2018 r., do sygn. akt XIII U 3359/17, zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, zaliczając wnioskodawcy do okresu składkowego okres studiów doktoranckich od 01 października 1980 r. do 30 czerwca 1983 r. W wyroku tym Sąd zauważył, że „stosownie do Rozporządzenia Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki z dnia 17 grudnia 1976 r. w sprawie studiów doktoranckich (Dz. U. z 1976 r. Nr 41, poz. 243), studia doktoranckie mogły trwać do trzech lat, a w przypadkach losowych okres trwania studiów doktoranckich mógł być przedłużony do czterech lat za zgodą właściwego organu, o którym mowa w § 2 ust. 1 (§ 5 ust. 3)”.
Zgodnie zaś z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 8 lipca 1993 r., sygn. II URN 30/93, „jeżeli we wniosku o świadczenie złożonym po dniu wejścia w życie ustawy rewaloryzacyjnej powołano się na odbywanie studiów doktoranckich, to należy okres tych studiów uznać za okres składkowy w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy rewaloryzacyjnej (obecnie art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS), o ile od stypendiów doktoranckich były odprowadzane składki”.
Zobacz również: Podstawa wymiaru kapitału początkowego a wysokość emerytury
Natomiast stosownie do zarządzenia Ministra Finansów z dnia 15 maja 1959 r. w sprawie określenia składników funduszu płac stanowiących podstawę do obliczenia składek na ubezpieczenie społeczne w uspołecznionych zakładach pracy oraz rozporządzenia Ministra Pracy, Płacy i Spraw Socjalnych z dnia 13 grudnia 1976 r. w sprawie dostosowania niektórych przepisów o ubezpieczeniu społecznym i o ubezpieczeniu rodzinnym do zasad określających składniki funduszu płac, w okresie od 1960 r. do 31 grudnia 1983 r. stypendia doktoranckie podlegały oskładkowaniu.
W tym zakresie warto odwołać się do obowiązującego orzecznictwa, które wprost wskazuje, że jeśli nawet składki ubezpieczeniowe nie zostały opłacone wbrew obowiązującym przepisom, to nie może to wiązać się z negatywnymi konsekwencjami dla wnioskodawcy, bowiem to nie od niego zależało, czy składki były odprowadzane czy też nie.
W tym stanie rzeczy uważam, że czas studiów doktoranckich winien zostać Panu zaliczony w poczet okresów składkowych, przy czym prawdopodobnie z ograniczeniem do okresu od 1980 r. do 1983 r., bowiem w tym okresie stypendia doktoranckie podlegały oskładkowaniu.
Zobacz również: Zaliczenie nauki w studium nauczycielskim na poczet studiów wyższych
Katarzyna, doktorantka biologii
Katarzyna, w latach 1995–1999, odbywała studia doktoranckie na wydziale biologii jednego z polskich uniwersytetów. Podczas swojego doktoratu otrzymywała stypendium naukowe, które pozwalało jej się utrzymać, ale jednocześnie miała wątpliwości, czy ten okres zostanie zaliczony do jej przyszłej emerytury. Po ukończeniu doktoratu kontynuowała karierę naukową, publikując liczne prace badawcze. Przy staraniu się o emeryturę Katarzyna dowiedziała się, że dzięki zmianom w przepisach, jej okres studiów doktoranckich, podczas którego pobierała stypendium podlegające oskładkowaniu, może zostać zaliczony do okresu składkowego, co korzystnie wpłynęło na wysokość jej świadczenia emerytalnego.
Jan, aspirant historii sztuki
Jan, w latach 1986–1990, przebywał na studiach doktoranckich z zakresu historii sztuki. Otrzymywał stypendium, które było jego głównym źródłem utrzymania w tym okresie. Po obronie doktoratu zajął się pracą w muzeum, gdzie przez lata budował swoją karierę. Gdy zbliżał się do wieku emerytalnego, zastanawiał się, czy lata spędzone na studiach doktoranckich zostaną mu zaliczone do stażu pracy. Okazało się, że dzięki odpowiedniej dokumentacji i istniejącym wówczas przepisom, udało mu się doliczyć ten okres do lat pracy, co zwiększyło kwotę jego emerytury.
Ewa, doktorantka chemii
Ewa, która w latach 2000–2004 realizowała studia doktoranckie z chemii, otrzymywała stypendium doktoranckie. Po zakończeniu doktoratu zdecydowała się na karierę w przemyśle chemicznym, gdzie przez wiele lat pracowała nad innowacyjnymi rozwiązaniami technologicznymi. Gdy nadszedł czas na emeryturę, Ewa miała wątpliwości, czy jej lata spędzone na studiach doktoranckich zostaną uwzględnione przy wyliczaniu emerytury. Okazało się, że dzięki zmianom w prawie, jej okres studiów doktoranckich, podczas których otrzymywała stypendium, został uznany za składkowy, co pozytywnie wpłynęło na wysokość jej świadczenia emerytalnego.
Studia doktoranckie i otrzymywane podczas nich stypendia mogą być zaliczane do okresów składkowych przy obliczaniu emerytury, pod warunkiem, że w okresie ich trwania odprowadzane były składki ubezpieczeniowe. Zmiany w przepisach oraz orzecznictwo sądów umożliwiają uwzględnienie tego czasu jako okresu składkowego, co może korzystnie wpłynąć na wysokość przyszłego świadczenia emerytalnego.
Potrzebujesz wsparcia w zaliczeniu studiów doktoranckich do emerytury? Skorzystaj z naszej oferty porad prawnych online oraz pomocy w przygotowaniu odpowiednich pism. Zapewniamy profesjonalne doradztwo i wsparcie na każdym etapie procesu. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - Dz.U. 1998 nr 162 poz. 1118
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 lipca 1993 r., sygn. II URN 30/93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
