Autor: Maciej Lisowski
Pobieram świadczenie rehabilitacyjne. Czy mogę jednocześnie prowadzić wynajem długoterminowy moich mieszkań (4 szt. w Polsce i 1 szt. poza granicami kraju)? Prowadzę działalność gospodarczą. Wynajem za granicą wymaga czasami wyjazdu w celach związanych z wynajmem.
Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa „świadczenie rehabilitacyjne przysługuje ubezpieczonemu, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy”.
Natomiast w myśl art. 17 ust. 1 ustawy „ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia”. Przepis ten znajduje odpowiednie zastosowanie do świadczenia rehabilitacyjnego na podstawie art. 22 ustawy.
Odpowiednie stosowanie przepisu art. 17 ust. 1 ustawy w przypadku świadczenia rehabilitacyjnego oznacza, że w przypadku stwierdzenia przez Zakład wykonywania pracy zarobkowej lub wykorzystywania go w sposób niezgodny z celem ubezpieczony traci prawo do świadczenia za miesiące, w których dane zdarzenia miały miejsce.
Przywołane na wstępie przepisy są dość rygorystyczne, przy czym ich interpretacje wbrew pozorom nie jest oczywista i budzi wiele wątpliwości, w szczególności co do konkretnych czynności, które mogą być uznane za wykonywanie pracy zarobkowej czy wykorzystywanie zwolnienia niezgodnie z jego celem.
Zobacz również: Czy na zasiłku rehabilitacyjnym trzeba zawiesić działalność gospodarczą?
Wątpliwości te obrazują rozbieżności w orzeczeniach sądów. Przykładowo w orzeczeniu z dnia 11 grudnia 2007 r., sygn. akt I UK 145/07, Sąd Najwyższy wskazał, że jeżeli faktyczna aktywność zawodowa ubezpieczonego z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności zarobkowego wynajmu handlowych lokali użytkowych polega wyłącznie na comiesięcznym wystawianiu kilku rachunków, to prowadzenie takiej działalności w takim samym zakresie w okresie korzystania z zasiłków chorobowych i świadczenia rehabilitacyjnego prowadzi do utraty pobranych świadczeń za cały okres orzeczonej niezdolności do wykonywania tej działalności (art. 17 ust. 1 i art. 22 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa).
Odmiennie prezentuje się linia orzecznicza, zgodnie z którą wykonywanie pracy zarobkowej w rozumieniu art. 17 ustawy z 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa polega na podjęciu działań stanowiących realizację obowiązków pracowniczych lub wynikających z innego stosunku prawnego obejmującego świadczenie pracy. Pracami takimi (w przypadku prowadzenia działalności pozarolniczej) będzie wykonywanie konkretnych czynności związanych wprost z działalnością gospodarczą, w tym nadzór nad zatrudnionymi pracownikami, obsługa klientów, przyjmowanie i wydawanie materiałów. Nie stanowi więc takiej pracy zarobkowej, uzyskiwanie w trakcie korzystania ze zwolnienia lekarskiego dochodów, niepołączonych z osobistym świadczeniem pracy, np. podpisywanie w trakcie zwolnienia lekarskiego dokumentów finansowych, sporządzonych przez inną osobę oraz formalnoprawne tylko prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej, jeśli osoba ją prowadząca jest równocześnie pracodawcą i wyłącznie w zakresie jej obowiązków leży nadzór nad działalnością firmy (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 04 kwietnia 2012 r., sygn. akt II UK 186/11).
Zobacz również: Świadczenie rehabilitacyjne po ustaniu zatrudnienia
Zakład Ubezpieczeń Społecznych może skontrolować wykorzystywanie okresu niezdolności na dwa sposoby – poprzez bezpośrednią kontrolę w miejscu zamieszkania lub prowadzenia działalności, ewentualnie poprzez kontrolę dokumentacji w ramach kontroli płatnika składek. W opisanym przez Pana stanie rzeczy istotne będzie, czy w okresie ustalonego prawa do świadczenia będzie Pan przejawiał aktywność związaną z działalnością (działania reklamowe, podpisywanie umów, wystawianie i podpisywanie rachunków, czy wreszcie wyjazdy za granicę) oraz czy aktywność ta zostanie przez ZUS wykryta. W przypadku stwierdzenia, że nie przebywa Pan w miejscu zamieszkania lub, że w okresie pobierania świadczenia przejawiał Pan aktywność związaną z działalnością będzie miał podstawy do żądania zwrotu świadczenia jako nienależnych, za miesiące w których doszło do konkretnych zdarzeń. Jeśli jednak doszłoby do takiej sytuacji i w stosunku do Pana wydano by decyzję zobowiązującą do zwrotu świadczeń warto się od niej odwołać, bowiem cytowane powyżej orzeczenia sądów dają podstawy do przyjęcia założenia, że sąd przyjmie interpretację korzystną dla Pana.
Na marginesie jedynie wskazuję, że niecierpiące zwłoki czynności związane z działalnością gospodarczą mogą także wykonywać członkowie najbliższej rodziny, prowadzący wspólne gospodarstwo domowe. Jeśli zdarza się to sporadycznie, to nie rodzi to również dla nich obowiązku ubezpieczenia z tego tytułu.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
