Utrata ubezpieczenia po utracie statusu bezrobotnego, co zrobić?

Utrata prawa do ubezpieczenia

Na wstępie wskazuję, że zgodnie z art. 13 pkt 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne w okresie zarejestrowania jako bezrobotni od dnia nabycia prawa do zasiłku, świadczenia integracyjnego lub stypendium do dnia utraty prawa do nich.

Zatem w momencie, gdy przestał być Pan zarejestrowany jako bezrobotny w sytuacji opisanej powyżej, automatycznie utracił Pan prawo do tytułu ubezpieczenia emerytalnego, rentowego, chorobowego i wypadkowego. Niestety bez posiadania wyraźnego tytułu do ubezpieczenia wskazanego w ustawie nie ma możliwości opłacania dobrowolnych składek ZUS.

Należy również mieć na względzie, że utrata statusu osoby bezrobotnej powoduje utratę ubezpieczenia zdrowotnego. Tu sytuacja przedstawia się inaczej niż w przypadku klasycznego ubezpieczenia ZUS.

Dobrowolna składka ZUS

Prawo przewiduje możliwość opłacania dobrowolnej składki na ubezpieczenie zdrowotne. Co do zasady objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym następuje z dniem określonym w umowie zawartej z NFZ – jednak nie wcześniej, niż z dniem złożenia wniosku, a ustaje z dniem rozwiązania tej umowy, albo po upływie miesiąca nieprzerwanej zaległości w opłacaniu składek.

Wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne wynosi obecnie 9% podstawy jej wymiaru, tj. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, włącznie z wypłatami z zysku, za poprzedni kwartał. Składka jest miesięczna i niepodzielna. Nadto składkę w pełnej wysokości za miesiąc kalendarzowy, w którym podlegało się ubezpieczeniu, także za niepełny miesiąc, należy opłacić do 20 dnia następnego miesiąca. Zmiana terminu płatności składki nastąpiła od składki należnej za lipiec 2022 r.

Jednocześnie wskazuję, że składka na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne w I kwartale 2023 r. wynosiła 626,93 zł za każdy miesiąc.

Przykłady

Pan Jan od kilku lat pobierał rentę chorobową z powodu ciężkiej przewlekłej choroby. Gdy stan zdrowia jego matki znacznie się pogorszył, Jan podjął decyzję o codziennej opiece nad nią, rezygnując z propozycji pracy przedstawionej przez urząd pracy. W wyniku tego został pozbawiony statusu osoby bezrobotnej, a tym samym stracił prawo do renty oraz ubezpieczenia zdrowotnego. W efekcie Jan musiał samodzielnie opłacać składki na ubezpieczenie zdrowotne, co okazało się dużym obciążeniem finansowym.

Pani Anna opiekowała się swoją 80-letnią matką, która wymagała stałej opieki z powodu zaawansowanej demencji. Pomimo własnych problemów zdrowotnych, Anna odmówiła przyjęcia pracy zaproponowanej przez urząd pracy, gdyż nie mogła zostawić matki samej w domu. W rezultacie Anna straciła prawo do renty chorobowej oraz statusu osoby bezrobotnej, co pozbawiło ją również ubezpieczenia zdrowotnego. Zmuszona była do podpisania umowy z NFZ i regularnego opłacania składek na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne.

Pan Tomasz, zmagający się z przewlekłą chorobą, został pozbawiony renty chorobowej, gdyż urząd pracy uznał, że skoro jest w stanie opiekować się swoją chorą matką, to powinien podjąć oferowaną mu pracę. Tomasz nie mógł jednak podjąć zatrudnienia z powodu konieczności stałej opieki nad matką, co doprowadziło do utraty statusu osoby bezrobotnej. W konsekwencji Tomasz musiał sam opłacać składki na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne, co znacznie pogorszyło jego sytuację finansową.

Podsumowanie

Utrata renty chorobowej w wyniku opiekowania się chorą matką może prowadzić do poważnych konsekwencji, w tym utraty ubezpieczenia zdrowotnego i obowiązku samodzielnego opłacania składek. Sytuacja ta ukazuje potrzebę dokładnego zrozumienia przepisów oraz konsekwencji związanych z odmową podjęcia pracy w kontekście opieki nad bliskimi. Warto wcześniej rozważyć dostępne opcje, aby uniknąć dodatkowych trudności finansowych.

Oferta porad prawnych

Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej online lub wsparcia w przygotowaniu pism, skontaktuj się z naszymi ekspertami, którzy oferują szybkie i profesjonalne rozwiązania dopasowane do Twojej sytuacji. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - Dz.U. 1998 nr 137 poz. 887