Autor: Małgorzata Zegarowicz-Sobuń
Jestem emerytem wojskowym. Pracuję dodatkowo jako wykładowca na uczelni wyższej – do niedawna na umowę o dzieło, obecnie umowa ta została przekształcona na umowę zlecenie z obowiązkiem opłacania składek emerytalno-rentowych. Czy interpretacja uczelni (w zakresie opłacania składek) jest prawidłowa?
Ustawa o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin z dnia 10 grudnia 1993 r. reguluje kwestię możliwości podjęcia pracy przez emeryta wojskowego oraz fakt wpływu zatrudnienia na obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie społeczne.
Interpretacja uczelni wydaje się być prawidłowa. Wynika to z dwóch kwestii.
Po pierwsze, przepis art. 41a ustawy nakłada na emeryta wojskowego obowiązek powiadomienia wojskowego organu emerytalnego o podjęciu działalności zarobkowej, o której mowa w art. 104 ust. 1-4 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – przez które rozumie się zatrudnienie, służbę lub inną pracę zarobkową albo prowadzenie pozarolniczej działalności – o wysokości osiąganego z tego tytułu przychodu oraz o każdorazowej zmianie wysokości tego przychodu i innych okolicznościach mogących mieć wpływ na wypłatę emerytury wojskowej – powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczenia albo zmniejszenie ich wysokości.
Taki sam obowiązek ciąży też na pracodawcy i zleceniodawcy oraz na urzędzie skarbowym. Zasadę tę stosuje się również do osób wyłączonych z obowiązku ubezpieczenia społecznego z tytułu ustalenia prawa do emerytury i renty lub wykonujących działalność niepodlegającą obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu z uwagi na podleganie temu obowiązkowi z innego tytułu.
Zobacz również: Kara za niezgłoszenie umowy zlecenia do ZUS
Powiadomienie WBE o podjęciu pracy ma ten skutek, że w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, emerytura ulega zmniejszeniu na zasadach określonych w przepisach ustawy emerytalnej, nie więcej jednak niż o 25% wysokości tej emerytury (art. 41 ust. 1).
Jeżeli przychód ten przekracza 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, kwota emerytury lub renty inwalidzkiej ulega zmniejszeniu o 25% jej wysokości (art. 41 ust. 2).
Przepisów ust. 1 i 3 nie stosuje się wobec osób, których emerytura stanowi 75% podstawy jej wymiaru bez uwzględnienia podwyższenia z tytułu inwalidztwa pozostającego w związku ze służbą oraz wobec osób pobierających rentę inwalidzką z tytułu inwalidztwa powstałego wskutek wypadku pozostającego w związku ze służbą lub wskutek choroby powstałej w związku ze szczególnymi właściwościami bądź warunkami służby, z tytułu których przysługują świadczenia odszkodowawcze (art. 41 ust. 4).
Obowiązek zawiadomienia o podjęciu działalności powstaje nawet wtedy, jeśli osiągany przychód nie powoduje zmniejszenia wysokości emerytury (jest niższy niż 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez prezesa GUS).
Zobacz również: Umowa zlecenie i umowa o pracę a składki ZUS
Po drugie, art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, określający tytuły do ubezpieczeń stanowi, iż obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej „zleceniobiorcami”, oraz osobami z nimi współpracującymi.
W odróżnieniu od umowy o pracę czy umowy o dzieło, umowa zlecenia nie musi mieć charakteru odpłatnego. Jednak gdy w umowie zawarto zapis, że zleceniobiorca wykonuje pracę nieodpłatnie (nie pobiera wynagrodzenia), nie podlega ubezpieczeniom społecznym i w konsekwencji ubezpieczeniu zdrowotnemu jako zleceniobiorca.
Zawierając umowę zlecenia, płatnik musi ustalić, jakim ubezpieczeniom będzie podlegała osoba, z którą zawiera umowę.
Emeryt lub rencista wykonujący umowę zlecenia podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, wypadkowemu oraz dobrowolnie – chorobowemu.
Tak więc odprowadzanie składek na ubezpieczenie społeczne od wynagrodzenia w ramach umowy zlecenia jest prawidłowe.
Zobacz również: Umowa zlecenie a chorobowe
Zmiana formy zatrudnienia
Pan Janusz, emerytowany oficer wojska, od kilku lat pracował jako konsultant bezpieczeństwa na lokalnej uczelni, na podstawie umowy o dzieło. Kiedy przepisy zmieniły się, uczelnia postanowiła przekształcić jego umowę o dzieło w umowę zlecenie, aby dostosować się do nowych wymogów dotyczących opłacania składek emerytalno-rentowych. Pan Janusz został poinformowany, że zmiana ta wpłynie na wysokość jego emerytury wojskowej oraz że musi powiadomić o tej zmianie odpowiedni wojskowy organ emerytalny.
Konsekwencje niezgłoszenia zmiany
Pani Maria, również emerytowana wojskowa, podjęła pracę na uczelni na podstawie umowy zlecenie. Nie była jednak świadoma obowiązku informowania wojskowego organu emerytalnego o takiej zmianie. Kiedy organ dowiedział się o jej dodatkowym zarobkowaniu, przeprowadzono korektę jej emerytury, co skutkowało tymczasowym zawieszeniem wypłat oraz nałożeniem kar za brak wcześniejszego zgłoszenia.
Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe
Pan Robert, emeryt wojskowy, zdecydował się na podjęcie pracy na umowę zlecenie jako wykładowca. Oprócz obowiązkowych składek emerytalno-rentowych, zdecydował się również na dobrowolne przystąpienie do ubezpieczenia chorobowego, aby zabezpieczyć się w przypadku dłuższej niezdolności do pracy. Choć to wiązało się z wyższymi kosztami składek, docenił dodatkową ochronę, jaką to ubezpieczenie oferuje.
Emeryci wojskowi, tak jak inne osoby wykonujące pracę na umowę zlecenie, są zobowiązani do opłacania składek emerytalno-rentowych. Ustawa jasno określa obowiązki zarówno emerytów, jak i ich pracodawców w zakresie informowania o podjęciu działalności zarobkowej oraz opłacania stosownych składek. Interpretacja uczelni, wymagająca od emeryta wojskowego opłacania składek z tytułu umowy zlecenie, znajduje więc potwierdzenie w obowiązujących przepisach prawa.
Potrzebujesz pomocy w zrozumieniu przepisów dotyczących umowy zlecenie i obowiązku opłacania składek emerytalno-rentowych? Skorzystaj z naszych porad prawnych online oraz profesjonalnego wsparcia w przygotowaniu niezbędnych pism. Nasz zespół ekspertów jest do Twojej dyspozycji! Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - Dz.U. 1998 nr 162 poz. 1118
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
