Autor: Marta Słomka
Mam 49 lat. Od listopada 2022 r. pobieram świadczenie pielęgnacyjne z tytułu sprawowania opieki nad swoim synem. To świadczenie przysługuje mi do końca maja 2028 r. (dotąd syn ma ważne orzeczenie o niepełnosprawności). Teraz otrzymałem decyzję, z której wynika, że z tytułu przyznanego mi świadczenia pielęgnacyjnego nie będzie opłacana za mnie składka na ubezpieczenie emerytalno-rentowe, gdyż posiadany okres ubezpieczenia (składkowy i nieskładkowy) wynosi ponad 25 lat (ponad 20 lat pracy, zasiłek dla bezrobotnych, studia). Czy to oznacza, że wielkość mojej emerytury będzie obliczana tylko z tych 25 lat? To prawdopodobnie będzie niska suma (pewnie lepiej będzie zostać przy obecnym świadczeniu). Kiedy się dowiem, jaka będzie wysokość mojej emerytury? Czy dopiero, jak skończę 65 lat? Czy istnieje możliwość, abym sam opłacał sobie składki emerytalno-rentowe, jeśli nadal nie będę zatrudniony z powodu opieki nad synem? Jeśli syn otrzyma orzeczenie o niepełnosprawności po ukończeniu 16 lat, to być może dalej będę ubiegał się o świadczenie pielęgnacyjne. Czy będę miał dalej prawo do tego świadczenia, jeśli syn osiągnie pełnoletność i nadal będzie miał orzeczenie o niepełnosprawności? Czy będzie mi przysługiwał zasiłek pielęgnacyjny, jeśli syn będzie w stanie podjąć jakąś pracę?
W pierwszej kolejności wskazać należy, że jak wynika z przedstawionego przez Pana stanu faktycznego, opiekuje się Pan swoim synem, który jest niezdolny do samodzielnej egzystencji i posiada stosowne orzeczenie o niepełnosprawności. Z tytułu tejże opieki pobiera Pan świadczenie pielęgnacyjne.
Na podstawie art. 6 ust. 2a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych „za osobę pobierającą świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna, wójt, burmistrz lub prezydent miasta opłaca składkę na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy odpowiadającej wysokości odpowiednio:
– przez okres niezbędny do uzyskania okresu ubezpieczenia (składkowego i nieskładkowego) odpowiednio: 20-letniego przez kobietę i 25-letniego przez mężczyznę”.
Powyższe rozwiązanie dotyczące okresu opłacania składki zapewnia osobie pobierającej ww. świadczenie opiekuńcze, ubezpieczenia emerytalne i rentowe przez okres, który jest skorelowany z minimalnymi okresami uprawniającymi do najniższej emerytury. Emerytura przysługuje ubezpieczonemu po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat w przypadku mężczyzn. Po spełnieniu tego warunku osoba pobierająca ww. świadczenie opiekuńcze, która nigdy nie była aktywna zawodowo, nabędzie prawo do emerytury w wysokości najniższej, gwarantowanej przez państwo.
Celem art. 6 ust. 2a ustawy jest zapewnienie osobie pobierającej świadczenie opiekuńcze opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe przez okres odpowiadający minimalnemu okresowi uprawniającemu do najniższej emerytury. Jeżeli zatem świadczeniobiorca spełnia powyższe warunki, a w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych osiągnął niezbędny do uzyskania okres ubezpieczenia (składkowego i nieskładkowego), odpowiednio 20-letniego przez kobietę i 25-letniego przez mężczyznę, to wójt, burmistrz lub prezydent miasta jest zwolniony z obowiązku opłacania za niego składki na ubezpieczenia społeczne do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Jednocześnie należy zwrócić uwagę na istotny dla otrzymujących świadczenie pielęgnacyjne przepis określony w ustawie z dnia 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r., poz. 1621), który zawiera zmianę przewidującą uzupełnienie katalogu okresów, w których może powstać niezdolność do pracy o okresy pobierania świadczeń opiekuńczych (w tym świadczenia pielęgnacyjnego) także w sytuacji, gdy nie było obowiązku opłacania za nie składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Umożliwia to osobom uprawnionym ubieganie się o rentę z tytułu niezdolności do pracy w przypadku, gdy niezdolność do pracy powstała w okresach pobierania świadczeń opiekuńczych, za które nie było obowiązku opłacania składek ubezpieczeniowych, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.
Niestety, z uwagi na powyższe, póki nie ma Pan opłacanych składek, należna będzie emerytura wyliczana na podstawie powyższych lat, a o dokładnej kwocie dowie się Pan, nabywając uprawnienie do emerytury.
Sam może Pan sobie opłacać składki. Żeby to zrobić, trzeba złożyć deklarację rozliczeniową ZUS DRA (kod tytułu ubezpieczenia rozpoczynający się cyframi 19 00 xy) oraz opłacić składki na te ubezpieczenia za dany miesiąc w terminie do 20. dnia następnego miesiąca. Wszystko załatwi Pan w ZUS-ie.
Co istotne, świadczenie pielęgnacyjne wypłacane jest w związku ze sprawowaniem opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji albo osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Z uwagi na powyższe, jeśli syn będzie miał ważne orzeczenie, to nawet jeśli osiągnie pełnoletność, nadal będzie Pan miał możliwość pobierania świadczenia – chyba że coś się zmieni w przepisach prawnych w przyszłości, dziś jest to możliwe.
Jeśli syn, posiadając orzeczenie, podejmie pracę (co jest możliwe), Panu nadal świadczenie to będzie przysługiwać.
Opieka nad dorosłym synem z niepełnosprawnością
Pani Anna od 15 lat opiekuje się swoim dorosłym synem, który ma orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności. Pobiera świadczenie pielęgnacyjne i martwi się, że po osiągnięciu przez syna pełnoletności straci to prawo. Dzięki aktualnym przepisom może dalej otrzymywać wsparcie, co pozwala jej skupić się na rehabilitacji syna, mimo że ten podjął pracę w zakładzie pracy chronionej.
Nieopłacane składki a wysokość emerytury
Pan Marek, opiekując się niepełnosprawną córką, osiągnął 25 lat składkowych i nieskładkowych. Z tego powodu gmina przestała opłacać za niego składki emerytalno-rentowe. Zaniepokojony perspektywą niskiej emerytury, postanowił samodzielnie opłacać składki, by zwiększyć przyszłe świadczenie. W tym celu udał się do ZUS-u, gdzie złożył deklarację i zaczął regularne wpłaty.
Utrzymanie świadczenia pielęgnacyjnego pomimo aktywności zawodowej dziecka
Pani Ewa opiekuje się 20-letnią córką z orzeczeniem o niepełnosprawności w stopniu znacznym. Córka rozpoczęła pracę na pół etatu, co pozwala jej na większą niezależność. Mimo to, Pani Ewa nadal pobiera świadczenie pielęgnacyjne, ponieważ córka wymaga codziennej pomocy w leczeniu i rehabilitacji. Dzięki temu Pani Ewa może kontynuować opiekę i jednocześnie wspierać córkę w aktywizacji zawodowej.
Świadczenie pielęgnacyjne zapewnia wsparcie finansowe opiekunom osób z niepełnosprawnością, jednak wpływa na wysokość przyszłej emerytury, szczególnie gdy składki nie są opłacane. Opiekunowie mogą sami uzupełniać składki, by zwiększyć świadczenie emerytalne. Warto pamiętać, że świadczenie pielęgnacyjne przysługuje także po osiągnięciu przez dziecko pełnoletności, o ile nadal posiada odpowiednie orzeczenie o niepełnosprawności. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
Potrzebujesz pomocy prawnej lub przygotowania pisma w swojej sprawie? Opisz swój problem w formularzu poniżej, a my zajmiemy się resztą!
1. Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - Dz.U. 1998 nr 137 poz. 887
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
