Autor: Izabela Nowacka-Marzeion
Mam 69 lat. Przez większość kariery zawodowej pracowałem jako technik weterynarii. Od jesieni 2018 r. otrzymuję emeryturę z ZUS. W roku 1976 odziedziczyłem po dziadkach gospodarstwo rolne. W roku 1998 przestałem pracować jako technik i zająłem się rolnictwem, od tego momentu płacę składki KRUS. Posiadam 25 lat stażu składkowego w KRUS. Czy mam prawo ubiegać się o emeryturę rolniczą (byłaby równoległa z ZUS)? Składając wniosek o emeryturę w ZUS, nie przedstawiłem zaświadczenia o wieloletnich płatnościach składek do KRUS. Dzisiaj pani z KRUS poinformowała mnie, że od nich emerytura mi się nie należy, gdyż od 2018 r. do chwili obecnej pobieram emeryturę z ZUS. Jej zdaniem w momencie otrzymania decyzji przyznającej emeryturę z ZUS powinienem poinformować o tym KRUS, który w tym momencie skreśliłby mnie z listy ubezpieczonych, otrzymałbym tylko zaświadczenie o stażu składkowym z KRUS do przedłożenia w ZUS. A ja w 2018 nie miałem jeszcze koniecznego stażu opłacania składek ubezpieczenia rolniczego, brakowało mi 4 lata, więc dalej opłacałem składki, aż do uzyskania 25 lat stażu. Poproszono mnie o dostarczenie decyzji o przyznaniu emerytury ZUS i numeru konta celem zwrotu czteroletnich „nadpłaconych” składek. Zdaniem urzędniczki powinienem zawiesić emeryturę ZUS przez 4 lata i w tym czasie opłacać składki ubezpieczenia rolniczego. Czy pani urzędniczka ma rację, że nie mogę ubiegać się o emeryturę rolniczą?
Prawo do emerytury rolniczej oraz do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przysługuje, jeżeli po wyłączeniu okresów wskazanych w tym przepisie osoba spełnia warunki do emerytury rolniczej (ust. 2 art. 42).
Obowiązuje zasada odrębności systemów ubezpieczeń – osoby mogą być jednocześnie uprawnione do emerytury rolniczej oraz do emerytury powszechnej i mają prawo pobierania obu świadczeń. Należy jednak niezależnie spełnić wymogi wymagane w każdym z systemów ubezpieczeń.
Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2017 r., poz. 2336, t.j.) – emerytura rolnicza przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące warunki:
1) osiągnął wiek emerytalny; wiek emerytalny kobiety wynosi 60 lat, a mężczyzny 65 lat;
2) podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 25 lat, z uwzględnieniem art. 20.
W myśl art. 19 ust. 2 emerytura rolnicza przysługuje także ubezpieczonemu rolnikowi, który spełnia łącznie następujące warunki: 1) osiągnął wiek 55 lat, jeśli jest kobietą, albo 60 lat, jeśli jest mężczyzną; 2) podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 30 lat;
3) zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej.
Ten przepis stosuje się do rolnika, który do dnia 31 grudnia 2017 r. spełnił warunki, o których mowa w ust. 2 (zgodnie z ust. 2a tego artykułu). Ust. 1 art. 20 ustawy o u.s.r. stanowi, że do okresów ubezpieczenia wymaganych ww. przepisem zalicza się okresy: 1) podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników indywidualnych i członków ich rodzin w latach 1983-1990; 2) prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym, po ukończeniu 16 roku życia, przed dniem 1 stycznia 1983 r.; 3) od których zależy prawo do emerytury zgodnie z przepisami emerytalnymi. Zgodnie z ust. 2 art. 20 ww. ustawy okresów, o których mowa w ust. 1, nie zalicza się do okresów ubezpieczenia, jeżeli zostały one zaliczone do okresów, od których zależy prawo do emerytury lub renty na podstawie odrębnych przepisów.
Zgodnie z ust. 3 przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do osób urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r.
Nie wiem, na jakiej zasadzie opłaca Pan obecnie składki KRUS. Po otrzymaniu emerytury z ZUS nie może Pan podlegać pod ubezpieczenie KRUS.
Jeśli chodzi o ubezpieczenie dobrowolne, to rolnik prowadzący działalność rolniczą w gospodarstwie o powierzchni równej 1 ha przeliczeniowemu lub poniżej 1 ha przeliczeniowego (a także jego małżonek i domownik) oraz osoba, która – będąc rolnikiem – przeznaczyła grunty prowadzonego przez siebie gospodarstwa do zalesienia na zasadach określonych w odrębnych przepisach, jeśli nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu, ani nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo nie ma ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych, może być objęty ubezpieczeniem:
Za osobę podlegającą innemu ubezpieczeniu społecznemu uważa się także osobę objętą zaopatrzeniem emerytalnym, określonym w odrębnych przepisach. Powyższe oznacza, iż przy ustalaniu podlegania ubezpieczeniu każde inne ubezpieczenie społeczne ma pierwszeństwo przed ubezpieczeniem rolniczym.
Jeśli spełnia Pan warunki do emerytury KRUS – 25 lat podlegania pod ubezpieczenie i 65 lat, a Pana okres ubezpieczenia KRUS nie był wzięty do obliczenia Panu emerytury ZUS – ma Pan prawo do dwóch świadczeń. Jednak nie da się zawiesić emerytury ZUS. Jeśli nie ma Pan na dzień uzyskania emerytury z ZUS 25 lat pracy w rolnictwie – nie ma Pan prawa do emerytury KRUS.
Pan Józef od 1975 r. prowadził gospodarstwo rolne po swoich rodzicach, a składki do KRUS zaczął opłacać od 1991 r. W 2000 r. podjął dodatkową pracę w przedsiębiorstwie budowlanym, co zmusiło go do odprowadzania składek do ZUS. W 2020 r. osiągnął wiek emerytalny i złożył wniosek o emeryturę z ZUS, nie informując KRUS o swoich 29 latach ubezpieczenia rolniczego. Gdy próbował uzyskać drugą emeryturę z KRUS, został poinformowany, że w momencie uzyskania emerytury z ZUS jego prawo do świadczenia z KRUS wygasło.
Pani Maria przez 25 lat pracowała jako nauczycielka i odprowadzała składki do ZUS. W 1995 r. po przejściu na wcześniejszą emeryturę, objęła w zarząd gospodarstwo rolne po swoim mężu i zaczęła opłacać składki do KRUS. Kiedy w 2022 r. ukończyła 65 lat, starała się o emeryturę rolniczą. Jednak ze względu na fakt, że otrzymywała już świadczenie z ZUS, KRUS odmówił przyznania jej drugiej emerytury, argumentując, że oba systemy nie mogą działać równolegle w jej przypadku.
Pan Stanisław pracował jako mechanik, równocześnie prowadząc małe gospodarstwo rolne po rodzicach. Składki do ZUS opłacał przez całą karierę zawodową, a do KRUS dopiero od 1998 r. Po przejściu na emeryturę z ZUS w 2015 r., Pan Stanisław kontynuował opłacanie składek do KRUS przez kolejne 7 lat. W 2022 r. chciał ubiegać się o emeryturę rolniczą, ale okazało się, że nie spełnił wymagań ze względu na opłacanie składek do KRUS równocześnie z pobieraniem emerytury z ZUS.
Prawo do dwóch emerytur – z ZUS i KRUS – przysługuje jedynie wtedy, gdy spełnione są odrębne warunki dla obu systemów, w tym wymagany staż składkowy. Po uzyskaniu świadczenia z ZUS, ubezpieczenie w KRUS wygasa, a dalsze opłacanie składek do KRUS nie przyznaje prawa do drugiej emerytury. Kluczowe jest wcześniejsze poinformowanie obu instytucji o zmianach, aby uniknąć niepotrzebnych nadpłat.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online oraz sporządzanie pism prawnych dostosowanych do indywidualnych potrzeb, pomagając skutecznie rozwiązać problemy związane z emeryturami z ZUS i KRUS. Skontaktuj się z nami, aby otrzymać fachową pomoc bez wychodzenia z domu. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników - Dz.U. 1991 nr 7 poz. 24
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
