Autor: Marek Gola
Od 3 lat otrzymuję informację o wzroście kosztów utrzymania mojego byłego męża w DPS, które ponosi gmina. Problem w tym, że DPS nie ma wiedzy o tym, że rozwiodłam się z mężem. Z małżeństwa mamy syna, który założył już swoją rodzinę. Pobyt męża w DPS związany jest z jego schizofrenią, na którą cierpi od wielu lat. Czy o rozwodzie powinnam poinformować GOPS?
Podstawę prawną opinii stanowią przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (K.r.o.) oraz ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (zwanej dalej „ustawą”).
Zgodnie z art. 61 ustawy obowiązani do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej są w kolejności:
1) mieszkaniec domu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka,
2) małżonek, zstępni przed wstępnymi,
3) gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej
– przy czym osoby i gmina określone w pkt 2 i 3 nie mają obowiązku wnoszenia opłat, jeżeli mieszkaniec domu ponosi pełną odpłatność.
Proszę zatem zważyć, że jedynie małżonek jest zobowiązany do łożenia na utrzymanie osoby przebywającej w DPS. Obecnie w mojej ocenie winna Pani uzyskać odpis wyroku rozwodowego, o ile takowego jeszcze Pani nie posiada, i odpis tegoż wyroku złożyć w DPS wraz z wnioskiem o zwolnienie z opłat za pobyt w DPS Pani byłego męża. Musi mieć Pani jednocześnie świadomość, że wówczas opłatą taką może zostać obciążony Państwa syn. Zgodnie z art. 61 pkt 2 ustawy małżonek jest na równi traktowany z dziećmi – zstępni.
Zobacz również: Schizofrenia paranoidalna a renta
Wówczas Pani syn mógłby starać się o zwolnienie z takiej opłat. Istotna w jego sytuacji jest treść przepisu art. 64 ustawy, zgodnie z którym osoby wnoszące opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej można zwolnić, na ich wniosek, częściowo lub całkowicie z tej opłaty, w szczególności jeżeli wnoszą opłatę za pobyt innych członków rodziny w domu pomocy społecznej, ośrodku wsparcia lub innej placówce; występują uzasadnione okoliczności, zwłaszcza długotrwała choroba, bezrobocie, niepełnosprawność, śmierć członka rodziny, straty materialne powstałe w wyniku klęski żywiołowej lub innych zdarzeń losowych; małżonkowie, zstępni, wstępni utrzymują się z jednego świadczenia lub wynagrodzenia; osoba obowiązana do wnoszenia opłaty jest w ciąży lub samotnie wychowuje dziecko.
Zwolnienie miałoby jednak charakter fakultatywny, a nie obligatoryjny. Innymi słowy zwolnienie z opłaty byłoby skuteczne wówczas, gdy po stronie syna wystąpią przesłanki przewidziane prawem, a które wskazałem powyżej.
W podobnym tonie wypowiedział się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 11 marca 2008 r., sygn. akt II SA/Bk 114/08, zgodnie z którym „organ rozpoznający prośbę o zwolnienie z odpłatności za pobyt w placówce, nie ma obowiązku przyznania zwolnienia, ale ma takie prawo. Fakultatywność orzeczenia o zwolnieniu z odpłatności zależna jest od sytuacji materialnej i rodzinnej osób zobowiązanych do opłat. Przypadki uprawniające do zwolnień zostały w przepisie wymienione jedynie przykładowo. Każdorazową decyzję rozstrzygającą o wniosku o przyznanie zwolnienia organ winien uzasadnić w sposób pozwalający prześledzić tok rozumowania organu i poznać kryteria podjęcia danej decyzji.”
Zwolnienie jest możliwe jednak dopiero wówczas, gdy organ ustali wysokość dopłaty i osoby zobowiązane do jej dokonania. Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 30 listopada 2007 r., sygn. akt IV SA/GL 431/07: „Zwolnienie z opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej może dotyczyć sytuacji, w której określona opłata została ustalona w sposób przewidziany przepisami prawa. Zwolnienie takie musi się, bowiem odnosić do skonkretyzowanego obowiązku strony.”.
Zobacz również: Czy wnuki mogą płacić za pobyt dziadka w domu opieki?
Stosownie do art. 64 pkt 2 – osoby wnoszące opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej można z tego zwolnić, w szczególności gdy występują uzasadnione okoliczności, zwłaszcza długotrwała choroba, bezrobocie, niepełnosprawność, śmierć członka rodziny, straty materialne powstałe w wyniku klęski żywiołowej lub innych zdarzeń losowych. W przepisie tym skumulowano, chyba zbędnie, zwrot wskazujący na przykładowy charakter przesłanki zwolnienia, jaką jest „uzasadniona okoliczność”; równocześnie posłużono się określeniami „w szczególności” oraz „zwłaszcza”.
Mimo że nie wynika to bezpośrednio z przepisów prawa, wykładnia systemowa prowadzi do wniosku, iż wydanie decyzji na podstawie art. 64 pkt 1-4 ww. ustawy leży w kompetencjach tego organu, który wcześniej był właściwy do wydania decyzji ustalającej opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej.
Jako podstawę w walce z organem wskazać należy na niemożność ponoszenia przez Pani syna kosztów utrzymania ojca. W tym miejscu do wniosku powinna być dołączona dokumentacja, która będzie wskazywała na jego koszty utrzymania. Innymi słowy, każdy dokument z którego wynika wysokość jego zobowiązania powinien być dołączony do wniosku.
Proszę teraz skierować do gminy pismo, w którym poinformuje Pani o Państwa rozwodzie i jednocześnie wystąpi o zwolnienie z obowiązku łożenia na utrzymanie już byłego męża.
Zobacz również: Pobyt w DPS a spadek
Rozwód z mężem nie zwalnia automatycznie z obowiązku ponoszenia opłat za jego pobyt w domu pomocy społecznej. Aby uniknąć tych kosztów, należy dostarczyć do DPS odpis wyroku rozwodowego i złożyć wniosek o zwolnienie z opłat. Warto jednak pamiętać, że obowiązek ten może zostać przeniesiony na dorosłe dzieci, które również mogą ubiegać się o zwolnienie z opłat w uzasadnionych przypadkach.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online oraz pomoc w przygotowaniu niezbędnych pism, aby skutecznie rozwiązać problemy związane z opłatami za pobyt członka rodziny w domu pomocy społecznej. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać wsparcie prawne dostosowane do Twojej sytuacji. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
2. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 11 marca 2008 r., sygn. akt II SA/Bk 114/08
7. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 30 listopada 2007 r., sygn. akt IV SA/GL 431/07
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
