Autor: Małgorzata Zegarowicz-Sobuń
Jestem wdową, pobieram rentę rodzinną. Mąż od 1993 r. prowadził własną firmę, zmarł w wieku 60-u lat. W tym roku skończyłam 60 lat. Mąż pobierał też rentę stałą. ZUS obliczył mi rentę rodzinną według renty, którą pobierał. W jego firmie byłam osobą współpracującą. Czy składając papiery odnośnie emerytury, mogę starać się o zaliczenie okresów składkowych po zmarłym mężu?
Od 1 października 2017 r. został obniżony wiek uprawniający do emerytury. Wynosi on 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Nie jest wymagalny minimalny okres ubezpieczenia, chociaż im jest on dłuższy, tym wysokość emerytury się zwiększa, bowiem zależy ona od zgromadzonego kapitału początkowego i zgromadzonych składek na ubezpieczenie emerytalne. Podstawę wyliczenia wysokości przyszłej emerytury stanowi suma zwaloryzowanych składek zgromadzona na indywidualnym koncie ubezpieczonego w ZUS za okres od 1 stycznia 1999 r., a od 1 lutego 2014 r. również środków zewidencjonowanych na subkoncie (także tych przeniesionych z OFE). Sumę tę następnie dzieli się przez średnie dalsze trwanie życia, które jest corocznie ogłaszane przez Prezesa GUS. Przy obliczaniu wysokości emerytury wprowadzono możliwość stosowania tablic średniego trwania życia obowiązujących w dniu osiągnięcia wieku uprawniającego do emerytury.
Również od 1 października 2017 r. minimalny staż pracy wymagany do otrzymania emerytury minimalnej wynosi 20 lat. Wysokość tej emerytury wynosi 1000 zł.
Staż pracy ma więc wpływ na wysokość emerytury.
Przyznanie emerytury uzależnione jest od złożenia wniosku wraz z wszystkimi dokumentami poświadczającymi okresy zatrudnienia, zarówno składkowe, jak i nieskładkowe oraz wysokość osiąganego wynagrodzenia. Jeżeli kapitał początkowy nie został ustalony, trzeba złożyć wniosek o emeryturę i ustalenie kapitału.
W Pani przypadku kapitał początkowy ustalany jest albo na podstawie kolejnych 10 lat kalendarzowych przed 1 stycznia 1999 r. bądź z 20 dowolnie wybranych lat kalendarzowych przed 1 stycznia 1999 r. Jeżeli ma już Pani ustalony kapitał początkowy i został on wyliczony przed 1 maja 2015 r., to warto wystąpić z wnioskiem o jego przeliczenie, bowiem z uwagi na zmianę przepisów dotyczących sposobu wyliczania kapitału jego wysokość może się zwiększyć.
Zobacz również: Wypłata środków z OFE po śmierci ubezpieczonego
Pobieranie przez Panią renty rodzinnej, zgodnie z art. 65 ustawy, jest uzasadnione tym, że Pani mąż w chwili śmierci miał ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniał warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń.
W myśl art. 73 ustawy, wysokość renty dla jednej osoby uprawnionej wynosi 85% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu. Z tego wynika, że renta rodzinna jest zawsze zależna od świadczenia zmarłego. Oznacza to, że jej przeliczenie jest możliwe wyłącznie wówczas, gdy możliwe jest przeliczenie świadczenia, które otrzymywała osoba przed śmiercią.
Pani, jako osoba pobierająca rentę rodzinną po zmarłym mężu, może złożyć wniosek o jej ponowne przeliczenie, jeżeli udokumentuje Pani staż pracy męża, który nie został uwzględniony przy obliczaniu wysokości renty. Nie można zatem doliczać sobie stażu pracy osoby zmarłej przy obliczaniu wysokości emerytury.
Zobacz również: Śmierć emeryta a ostatnia emerytura
Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 95 – w razie zbiegu u jednej osoby prawa do kilku świadczeń przewidzianych w ustawie wypłaca się jedno z tych świadczeń – wyższe lub wybrane przez zainteresowanego.
Jednym ze sposobów na podwyższenie świadczenia jest doliczenie nieuwzględnionych wcześniej okresów składkowych i nieskładkowych. Zasadą jest, że ZUS dolicza wyłącznie okresy składkowe i nieskładkowe przebyte w polskim systemie ubezpieczeniowym (wymienione w art. 6 i 7 ustawy emerytalnej). I tu istotna uwaga, emerytura jest świadczeniem indywidualnym przysługującym konkretnemu ubezpieczonemu.
Zobacz również: Czy zawieszona emerytura podlega waloryzacji?
W przypadku zgłoszenia przez emeryta bądź rencistę wniosku o ponowne ustalenie wysokości świadczenia przez doliczenie nieuwzględnionych dotychczas w wymiarze świadczenia okresów składkowych lub nieskładkowych, kwotę przysługującego świadczenia zwiększa się, doliczając do kwoty renty rodzinnej po 1,3% podstawy wymiaru, ustalonej w wyniku waloryzacji, za każdy rok okresów składkowych, o których mowa w art. 6 ustawy oraz po 0,7% podstawy wymiaru, ustalonej w wyniku waloryzacji, za każdy rok okresów nieskładkowych, o których mowa w art. 7, ustaloną przy zastosowaniu wskaźnika procentowego, określonego w zależności od tego, ile jest osób uprawnionych do renty (art. 112 ustawy).
W sprawie zakończonej prawomocną decyzją organ rentowy, na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, uchyla lub zmienia decyzję i ponownie ustala prawo do świadczeń lub ich wysokość, m.in. jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono nowe okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość (art. 114 ustawy).
Zgodnie z art. 109 ust. 2 ustawy, jeżeli w wyniku ponownego ustalenia emerytura lub renta jest niższa, świadczenie przysługuje w dotychczasowej wysokości.
Warto skorzystać z usług doradców emerytalnych, którzy od lipca zeszłego roku działają we wszystkich oddziałach ZUS. Ich zadaniem jest pomoc w podjęciu decyzji o przejściu na emeryturę poprzez wyliczenie jej wysokości w różnych wariantach.
Zgłoszenie wniosku o przeliczenie kapitału początkowego
Maria, mając 60 lat, zdecydowała się na przejście na emeryturę. Pracowała przez 35 lat, a ostatnie 10 lat przed śmiercią swojego męża Jana również wspierała go w prowadzeniu własnej firmy. Jan zmarł 5 lat temu, pozostawiając Marii prawo do renty rodzinnej, która została obliczona na podstawie jego świadczenia. Maria dowiedziała się, że może złożyć wniosek o przeliczenie kapitału początkowego, uwzględniającego okresy składkowe spędzone przy współpracy w firmie męża. Po złożeniu wniosku i dostarczeniu niezbędnych dokumentów, ZUS przeliczył jej kapitał, co znacząco zwiększyło przyszłą emeryturę Marii.
Doliczenie okresów nieskładkowych
Anna, po śmierci swojego męża Krzysztofa, który był długoletnim przedsiębiorcą, pobierała rentę rodzinną. Gdy nadeszła pora na jej emeryturę, zastanawiała się, czy może doliczyć do swojej emerytury okresy, kiedy nie pracowała, ale opiekowała się dziećmi i wspierała męża w prowadzeniu działalności gospodarczej. Anna zdecydowała się złożyć wniosek o doliczenie tych okresów nieskładkowych. Po analizie jej sytuacji, ZUS uwzględnił te okresy przy obliczaniu jej emerytury, co pozytywnie wpłynęło na jej wysokość.
Wniosek o ponowne ustalenie wysokości renty rodzinnej
Ewa otrzymywała rentę rodzinną po zmarłym mężu Tomku, który zmarł będąc na emeryturze. Po kilku latach, Ewa, będąc już blisko wieku emerytalnego, dowiedziała się, że może złożyć wniosek o ponowne ustalenie wysokości renty rodzinnej, jeżeli udokumentuje dodatkowe okresy składkowe Tomka, które nie zostały wcześniej uwzględnione. Ewa, mając dostęp do dokumentacji męża, złożyła odpowiednie papiery, dzięki czemu jej renta rodzinną została przeliczona na korzystniejszych warunkach, co zapewniło jej wyższe świadczenie aż do momentu przejścia na własną emeryturę.
Przeliczenie renty rodzinnej oraz możliwość doliczenia okresów składkowych po zmarłym mężu to ważne aspekty, które mogą znacząco wpłynąć na wysokość przyszłej emerytury. ZUS oferuje możliwość przeliczenia kapitału początkowego oraz uwzględnienia dodatkowych okresów pracy, co jest korzystne dla wdów po przedsiębiorcach. Składając odpowiednie wnioski i dokumenty, można znacząco zwiększyć swoje świadczenie emerytalne, co zapewnia lepsze zabezpieczenie finansowe w starszym wieku.
Potrzebujesz pomocy w nawigacji po zawiłościach przepisów dotyczących renty rodzinnnej i emerytury? Nasz zespół ekspertów oferuje profesjonalne porady prawne online oraz pomoc w przygotowaniu niezbędnych pism i wniosków, aby zabezpieczyć Twoją przyszłość finansową. Skontaktuj się z nami już dziś! Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - Dz.U. 1998 nr 162 poz. 1118
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
