Autor: Izabela Nowacka-Marzeion
W czerwcu br. skończyłam 25 r.ż. Pobieram rentę rodzinną po zmarłym ojcu. W związku zaistniałą sytuacją ZUS zaprzestał wydawania renty. Obecnie jestem studentką V roku farmacji. Studia farmaceutyczne trwają 11 semestrów (uczelnia wydaje takie zaświadczenia), ale obrona pracy magisterskiej odbywa się na 10. semestrze, a później odbywają się 6-miesięczne bezpłatne praktyki w aptece (podczas praktyk nadal mam status studenta). W regulaminie uczelni istnieje zapis, że 6-miesięczne praktyki można zacząć odbywać 14 dni od obrony pracy magisterskiej, ale nie później niż 1 października (czyli można zacząć je odbywać jeszcze w semestrze 10). Dziennik ustaw reguluje koniec studiów w przypadku kierunku farmacji jako zakończenie praktyk. W związku z zaistniałą sytuacją jak interpretować ostatni rok studiów na kierunku farmacja? Jest to V rok, w którym jest obrona pracy magisterskiej, czy 6-miesięczne praktyki, które można rozpocząć jeszcze w semestrze 10., czy ostatni rok to V rok wraz z praktykami? Czy istnieje szansa na przedłużenie renty rodzinnej?
Ustawa rentowa stanowi w art. 68:
1. Dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione mają prawo do renty rodzinnej:
1) do ukończenia 16 lat;
2) do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia, albo
3) bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie, o którym mowa w pkt 1 lub 2.
2. Jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat życia, będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty rodzinnej przedłuża się do zakończenia tego roku studiów”.
Zawarte w art. 68 ust. 2 ustawy emerytalnej sformułowanie będąc na ostatnim roku studiów odnosi się do faktycznego ostatniego roku pobierania nauki na uczelni.
Zobacz również: Renta rodzinna po obronie pracy magisterskiej
Żaden przepis prawa nie definiuje w języku prawa pojęcia „ostatni rok studiów”. W tym względzie zgodnie z utrwaloną praktyką orzeczniczą należy sięgać do przepisów wewnętrznych regulujących tok nauczania w szkole wyższej. Zgodnie z ustawą z 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (tekst jedn.: Dz. U. 2012.572) art. 160:
„1. Organizację i tok studiów oraz związane z nimi prawa i obowiązki studenta określa regulamin studiów”.
W myśl Prawa o szkolnictwie wyższym, art. 167:
„1. Absolwenci studiów otrzymują uczelniane dyplomy ukończenia studiów, potwierdzające uzyskanie odpowiedniego tytułu zawodowego i suplementy do dyplomów. Absolwenci studiów podyplomowych i kursów dokształcających otrzymują świadectwa ukończenia tych studiów lub kursów. (…)
2. Datą ukończenia studiów jest data złożenia egzaminu dyplomowego, w przypadku kierunków lekarskiego, lekarsko–dentystycznego i weterynarii – data złożenia ostatniego wymaganego planem studiów egzaminu, a w przypadku kierunku (…) – data zaliczenia ostatniej, przewidzianej w planie studiów praktyki”.
Jak wynika z powyższego, sześciomiesięczna praktyka zawodowa w aptece jest integralną częścią procesu nauki na Pani kierunku studiów i stanowi warunek konieczny ukończenia studiów. Jeśli 25 lat ukończyła Pani na ostatnim roku studiów, prawo do renty rodzinnej przysługiwałoby Pani nadal do ukończenia studiów.
Zagadnienie stanowiące przedmiot sporu w tej sprawie było już wielokrotnie rozważane w orzecznictwie Sądu Najwyższego. W najnowszym orzeczeniu odnoszącym się do tej tematyki – wyroku wydanym 8 sierpnia 2007 roku (sygn. akt II UK 15/07) Sąd Najwyższy uznał, iż „ustalenie daty, w której dziecko pobierające rentę rodzinną było na ostatnim roku studiów w rozumieniu art. 68 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych następuje na podstawie wpisu na ostatni rok studiów dokonanego w oparciu o regulamin obowiązujący uczelnię”.
Pogląd ten jest kontynuacją utrwalonej linii orzeczniczej Sądu Najwyższego przedstawionych we jego wcześniejszych orzeczeniach (zob. np. wyrok z 20 kwietnia 2006 roku, z 28 października 2003).
Jak wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 8 sierpnia 2007 r.:
„Kwestia ukończenia przez studenta jednego roku studiów i rozpoczęcia następnego nie była uregulowana w ustawie z dnia 12 września 1990 roku o szkolnictwie wyższym (Dz.U. Nr 65, poz. 385 ze zm.), lecz określona regulaminem studiów uchwalanym przez samą uczelnię. Również po zmianie stanu prawnego i wejściu w życie z dniem 1 września 2005 roku nowej ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. z 2012, poz. 572 t.j. ) kwestia organizacji studiów należy do uczelni. W związku z tym ustalenie daty, w której dziecko pobierające rentę rodzinną było na ostatnim roku studiów w rozumieniu art. 68 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach, następuje na podstawie wpisu na ostatni rok studiów dokonanego w oparciu o regulamin obowiązujący uczelnię”.
„W ocenie Sądu Najwyższego wykładnia celowościowa i funkcjonalna tego przepisu przemawia za możliwością wyjątkowego przedłużenia prawa do renty rodzinnej tylko tym studentom, którym brakuje już niewiele miesięcy do zdobycia dyplomu wyższych studiów, a pozbawienie ich w tym krótkim okresie prawa do renty rodzinnej mogłoby doprowadzić do zaniechania dalszej nauki i zaprzepaszczenia kilkuletnich starań, zmierzających do uzyskania wyższych kwalifikacji zawodowych i możliwości zatrudnienia zgodnej z ich poziomem” (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 marca 2011 r., sygn. akt II UK 303/10).
Powtarzając za stanowiskiem Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 16 listopada 2006 roku, sygn. akt III AUa 516/06, „rok akademicki nie zawsze musi obejmować okres dwóch semestrów”, oraz za stanowiskiem Sądu Apelacyjnego Warszawie z dnia 19 czerwca 2006 roku, sygn. akt III AUa 487/06, „ostatni rok studiów nie zawsze jest tożsamy z końcem roku akademickiego, przewidzianym zwyczajowo na dzień 30 września. W zależności od postanowień regulaminu studiów wyższych, obowiązujących na konkretnej uczelni, może on wykraczać poza ten termin”.
Zobacz również: Renta po matce która nie pracowała
Wskazane regulacje prawne oraz utrwalona linia orzecznicza prowadzą do wniosku, że – dla celów przedłużenia prawa do renty rodzinnej dziecka, które osiągnęło 25. rok życia, będąc na ostatnim roku studiów, do zakończenia tego roku studiów – wiążące będzie oznaczenie roku akademickiego i w tym ostatniego roku studiów wyższych w oparciu o postanowienia regulaminu studiów obowiązującego w konkretnej szkole wyższej.
Istotne jest więc, czy zgodnie z zaświadczeniem uczelni, na której Pani studiuje, ostatni rok studiów wnioskodawczyni na kierunku farmacja jest, czy nie jest tożsamy (w zakresie sposobu liczenia roku akademickiego) z końcem roku akademickiego przewidzianym na dzień 30 września na innych uczelniach.
Jeśli Pani rok akademicki nie obejmuje tradycyjnych dwóch semestrów, ale ostatni rok jest rokiem dłuższym, gdyż obejmuje dwa semestry dydaktyczne i trzeci semestr sześciomiesięcznej, bezpłatnej, praktyki zawodowej w aptece, która jest warunkiem uzyskania dyplomu uzyskania tytułu magistra farmacji – wówczas ma Pani prawo do przedłużenia renty.
Zobacz również: Renta rodzinna po obronie pracy magisterskiej
Anna, studentka psychologii
Anna, mając 25 lat, jest na ostatnim roku studiów magisterskich z psychologii. Jej uczelnia, podobnie jak w przypadku farmacji, wymaga odbycia praktyk zawodowych jako części programu nauczania. Anna pobiera rentę rodzinną po zmarłym rodzicu. Zgodnie z regulaminem jej uczelni, praktyki zawodowe mogą być odbywane po zakończeniu wszystkich egzaminów, ale przed formalnym ukończeniem studiów, co sprawia, że jej status studenta jest przedłużany do zakończenia praktyk. W tej sytuacji Anna może ubiegać się o przedłużenie renty rodzinniej do końca roku akademickiego, w którym zakończy praktyki i formalnie ukończy studia.
Kamil, student inżynierii
Kamil skończył 25 lat w trakcie ostatniego roku studiów inżynierskich. Na jego uczelni, podobnie jak w farmacji, ostatni semestr poświęcony jest na realizację projektu dyplomowego oraz praktyki zawodowe, które są niezbędne do ukończenia studiów. Kamil kontynuuje otrzymywanie renty rodzinną, ponieważ zgodnie z regulaminem uczelni, mimo zakończenia zajęć dydaktycznych, nadal ma status studenta aż do dnia obrony pracy dyplomowej i zakończenia praktyk. Dzięki temu, jego prawo do renty rodzinniej jest przedłużane do momentu formalnego zakończenia studiów, włącznie z okresem praktyk.
Ewa, studentka architektury
Ewa, która niedawno obchodziła swoje 25. urodziny, jest w trakcie ostatniego roku studiów architektonicznych. W przypadku jej kierunku, ostatni rok studiów to intensywne pracowanie nad projektem dyplomowym oraz odbywanie praktyk w biurze architektonicznym. Podobnie jak w przypadku farmacji, status studenta Ewy jest przedłużony do zakończenia praktyk zawodowych, które są integralną częścią jej edukacji i wymogiem do uzyskania dyplomu. Ewa, korzystając z postanowień regulaminu uczelni, które umożliwiają przedłużenie renty rodzinniej, aplikuje o jej przedłużenie do końca roku akademickiego, co pozwoli jej na spokojne zakończenie studiów.
Artykuł omawia możliwość przedłużenia renty rodzinnej dla studentów, którzy ukończyli 25 lat, będąc na ostatnim roku studiów, szczególnie w kontekście kierunków, gdzie wymagane są praktyki zawodowe, takich jak farmacja. Na podstawie regulacji prawnych oraz orzecznictwa, studenci mogą ubiegać się o przedłużenie świadczenia do momentu formalnego zakończenia edukacji, co obejmuje również okres obowiązkowych praktyk.
Potrzebujesz wsparcia w uzyskaniu przedłużenia renty rodzinnej na ostatnim roku studiów? Skorzystaj z naszych porad prawnych online i pomocy w przygotowaniu niezbędnych pism. Nasz zespół ekspertów zapewni Ci profesjonalne doradztwo i wsparcie na każdym etapie procesu. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - Dz.U. 1998 nr 162 poz. 1118
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 sierpnia 2007 r., sygn. akt II UK 15/07
3. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 marca 2011 r., sygn. akt II UK 303/10
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
