Autor: Paulina Olejniczak-Suchodolska
Jesteśmy członkami stowarzyszenia. Co roku mamy projekt związany z naszą działalnością. W projekcie są stanowiska, takie jak: koordynator projektu, instruktor zajęć i inne. Miesięczne wynagrodzenie każdej z tych osób zamyka się w granicach 1000 zł. Zaznaczam, że jesteśmy emerytkami i wynagrodzenia z projektu są jedynym dodatkowym wynagrodzeniem. Czy możemy prowadzić działalność nierejestrowaną (nieewidencjonowaną), nie płacąc składki zdrowotnej i ZUS? Czy z tego tytułu nie będzie nią obciążony zleceniodawca, czyli stowarzyszenie?
Zgodnie z art. 5 ustawy Prawo Przedsiębiorców – działalność nie podlega obowiązkowi rejestracji w przypadku, gdy miesięczny przychód z takiej działalności nie przekracza kwoty 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Limit uprawniający do zwolnienia z rejestracji będzie zatem zmieniał się w kolejnych latach, a zatem trzeba go pilnować, prowadząc zestawienie: w Excelu, w pliku WORD, w zeszycie – w dowolnej trwałej formie.
Co więcej, działalność nieewidencjonowana ma zastosowanie do każdego rodzaju działalności. I nie mogą z niej skorzystać wyłącznie osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą wymagającą zezwoleń, koncesji lub licencji. Działalność nierejestrowana nie ma także zastosowania do działalności wykonywanej w ramach umowy spółki cywilnej.
Nadto osoba, która obecnie prowadzi już działalność gospodarczą, nie będzie mogła skorzystać z przywileju działalności nieewidencjonowanej, ponieważ działalność nierejestrowaną mogą prowadzić jedynie te osoby, które w okresie poprzednich 60 miesięcy nie prowadziły działalności gospodarczej. Natomiast przepisy wprowadzające ustawę Prawo Przedsiębiorców w art. 195 wskazują, że działalność nierejestrową mogą jednak prowadzić także te osoby, które „w okresie 12 miesięcy przed dniem wejścia w życie ustawy (...) nie były wpisane do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (...) nawet jeżeli w okresie ostatnich 60 miesięcy przed dniem wejścia w życie tej ustawy wykonywały działalność gospodarczą”. Chodzi tu po prostu o to, że ustawa wyklucza z możliwości nierejestrowania firmy jedynie te osoby, które obecnie prowadzą działalność gospodarczą oraz te, które prowadziły taką działalność po 30 kwietnia 2017 roku. Jeśli jednak działalność została zakończona przed 30 kwietnia 2017 roku, to osoba taka będzie mogła prowadzić działalność nieewidencjonowaną bez konieczności odczekania kolejnych 5 lat.
Ustawa nie zakazuje prowadzenia działalności nieewidencjonowanej emerytom. Każda osoba prowadząca taką działalność nie posiada tytułu ubezpieczenia, w związku z czym nie podlega obowiązkowi ubezpieczeń. Oznacza to, że osoba wykonująca działalność nierejestrowaną nie opłaca żadnych składek na ubezpieczenie społeczne oraz nie opłaca składki zdrowotnej. Nie opłaca jej też jej kontrahent, bowiem nie wiąże Pań z nim zlecenie, ale umowa współpracy b2b, tj. stowarzyszenie i każda z Pań jako przedsiębiorca nierejestrowany, nie zaś jako zleceniobiorca. To ważne, by w umowie wyraźnie to wskazać, oraz by wystawić stowarzyszeniu rachunek (fakturę) i go ewidencjonować.
Proszę jednak mieć świadomość, że brak zarejestrowanej działalności gospodarczej nie oznacza, że uzyskiwane dochody są zwolnione z opodatkowania. Pojęcie działalności nieewidencjonowanej odnosi się bowiem do braku obowiązki rejestracji w CEIDG, ale nie oznacza braku obowiązku prowadzenia ewidencji księgowej. Każda osoba prowadząca działalność nierejestrowaną ma obowiązek ewidencjonowania uzyskanych przychodów (oraz ewentualnie poniesionych kosztów) i odprowadzenia z tego tytułu należnego podatku dochodowego. W związku z tym, iż osoba prowadząca działalność nierejestrowaną, zgodnie z ustawą nie prowadzi działalności gospodarczej, nie jest zobowiązana do odprowadzania miesięcznych zaliczek na PIT, ale uzyskane w ciągu roku zarobki musi wykazać w rozliczeniu rocznym (wraz z innymi dochodami osobistymi) w rubryce „przychody z innych źródeł”. Zarobki z tejże działalności podlegać będą opodatkowaniu na zasadach ogólnych, tj. według skali podatkowej (w wysokości 18% lub 32%).
Osoba prowadząca działalność nieewidencjonowaną jest zobowiązana do dokumentowania uzyskanych przychodów. Zgodnie z ogólnymi przepisami ma obowiązek wydawać swoim klientom/ kontrahentom rachunki opiewające na otrzymane kwoty. Na podstawie wystawionych rachunków kwoty przychodów należy następnie ująć w zbiorczym zestawieniu w postaci uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów. Ewidencja taka może być prowadzona w dowolnej formie – na kartce papieru bądź w formie tabelki w Excelu, o czym już wyżej wspominałam. Zestawienie takie będzie ostatecznie bazą do określenia podstawy opodatkowania i obliczenia należnego podatku dochodowego na koniec roku.
Jeśli osoba prowadząca działalność nierejestrowaną nie dokona dobrowolnego zgłoszenia do VAT, nie będzie podlegać temu podatkowi. W konsekwencji oznacza to możliwość wystawiania zwykłych rachunków (zamiast faktur VAT), jak również brak obowiązku składania deklaracji VAT oraz wysyłania Jednolitego Pliku Kontrolnego.
Wskazuję też, że zgodnie z ustawą o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wysokość przysługującej emerytury lub renty może ulec zmniejszeniu lub prawo do tych świadczeń zostanie zawieszone w przypadku osiągania przez świadczeniobiorcę przychodu wpływającego na uprawnienia emerytalno-rentowe powyżej określonej kwoty progowej. Zobowiązane do pilnowania wysokości swoich dochodów są osoby dorabiające, które są na wcześniejszej emeryturze czy rencie, bowiem limity dotyczą wyłącznie osób, które nie osiągnęły jeszcze powszechnego wieku emerytalnego. Emeryt, który już osiągnął powszechny wiek emerytalny, czyli 60 lat – kobieta i 65 lat – mężczyzna, może dorabiać bez żadnych limitów i nie martwić się tym, że ZUS zawiesi lub zmniejszy kwotę wypłacanych mu świadczeń.
Janina, emerytowana nauczycielka, prowadzi warsztaty artystyczne
Po przejściu na emeryturę, Janina, która przez całe życie była nauczycielką plastyki, zdecydowała się na prowadzenie lokalnych warsztatów rękodzieła. Jej miesięczne przychody z tej działalności nie przekraczają 1000 zł, co pozwala jej na korzystanie z formy działalności nierejestrowanej. Janina wystawia stowarzyszeniu kulturalnemu, z którym współpracuje, rachunki za przeprowadzone zajęcia, co jest jedynym wymogiem formalnym. Dzięki temu, nie płaci dodatkowych składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne, a zarazem legalnie dorabia do emerytury, nie martwiąc się o konsekwencje podatkowe.
Tadeusz, pasjonat historii, organizuje spacery tematyczne
Tadeusz, emerytowany historyk, z pasji do lokalnej historii zaczął organizować spacery tematyczne po swoim mieście. Jego działalność cieszy się dużym zainteresowaniem, ale przychody z niej nie przekraczają ustalonego limitu dla działalności nierejestrowanej. Tadeusz nie musi więc rejestrować działalności gospodarczej. Wystawia rachunki organizacjom lub indywidualnym uczestnikom spacerów i dokładnie ewidencjonuje swoje przychody, co pozwala mu na zachowanie zgodności z przepisami podatkowymi.
Ewa, emerytowana florystka, prowadzi małe zlecenia florystyczne
Po zakończeniu zawodowej kariery, Ewa nie chciała całkowicie rezygnować z pracy z kwiatami. Zaczęła przyjmować małe zlecenia na kompozycje florystyczne na lokalne uroczystości. Jej działalność, generująca dochód nieprzekraczający limitu dla działalności nierejestrowanej, nie wymaga od niej płacenia dodatkowych składek, ani rejestrowania działalności gospodarczej. Ewa, stosując się do zasad, wystawia rachunki za swoje usługi, co umożliwia jej legalne dorabianie do emerytury.
Prowadzenie działalności nierejestrowanej będąc na emeryturze oferuje seniorom możliwość legalnego dorabiania do swoich świadczeń bez konieczności rejestrowania działalności gospodarczej i płacenia dodatkowych składek. Kluczowe jest przestrzeganie limitów przychodów i odpowiednie dokumentowanie uzyskanych dochodów. Ta forma aktywności zawodowej pozwala emerytom wykorzystać swoje pasje i doświadczenie, jednocześnie zapewniając im dodatkowe źródło dochodu.
Potrzebujesz wsparcia w zakresie działalności nierejestrowanej na emeryturze? Skorzystaj z naszych porad prawnych online i profesjonalnej pomocy w przygotowaniu niezbędnych dokumentów, aby bezpiecznie i zgodnie z prawem cieszyć się dodatkowymi dochodami! Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców - Dz.U.2024.0.236 t.j.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
