Autor: Paulina Olejniczak-Suchodolska
Pytanie dotyczy korzystania z preferencyjnych zasad opłacania składek ZUS. Zakład Ubezpieczeń Społecznych zakwestionował taką możliwość u mojej klientki, której prowadzę obsługę księgowo-kadrową. Klientka założyła JDG 05.04.2020 r. i w tym momencie spełniała wszystkie warunki do skorzystania z preferencyjnych zasad. Od 8.06.2020 została wspólnikiem jednoosobowej spółki z o.o. W dniu 30.10.2022 zakończyła JDG. W punktach przedstawię chronologię zgłoszeń:
Uzupełnię, że od momentu stania się wspólnikiem jednoosobowej spółki z o.o. klientka opłacała dodatkową składkę zdrowotną. ZUS w uzasadnieniu napisał:
„Zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych za osobę prowadzącą pozarolnicza działalność gospodarczą nie uważa się osoby fizycznej, która korzysta z »ulgi na start«. W związku z tym w momencie, kiedy została Pani wspólnikiem jednoosobowej sp. z o.o., nie miała Pani prawa wyboru, z którego rodzaju działalności będzie Pani podlegać ubezpieczeniom rentowym i emerytalnemu. W związku z powyższym od 07.06.2020 do 30.10.2022 powinna być Pani zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych z kodu 0543, gdyż z preferencyjnych zasad opłacania składek nie może skorzystać m.in. jednoosobowy wspólnik sp. z o.o.”
Według mojej wiedzy, jeśli klientka stała się wspólnikiem jednoosobowej sp. z o.o. w momencie korzystania z preferencji, ma prawo kontynuować ulgę. Proszę o Państwa stanowisko.
Na wstępie wskazuję, że z przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika, że przedsiębiorca nie może opłacać składek na ubezpieczenia społeczne na preferencyjnych warunkach, jeżeli prowadzi lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadził pozarolniczą działalność. Wykonywanie przez przedsiębiorcę pozarolniczej działalności jako wspólnik jednoosobowej spółki z o. o. pozbawia więc go prawa do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne na preferencyjnych warunkach.
Nadto w myśl Prawa przedsiębiorców z ulgi na start mogą skorzystać przedsiębiorcy, którzy są osobami fizycznymi, czyli prowadzą działalność jednoosobową albo są wspólnikami spółek cywilnych oraz spełniają pozostałe warunki wskazane w przepisach do korzystania z takiej ulgi.
W przypadku opisanej jednoosobowej działalności gospodarczej zostały spełnione przesłanki do stosowania preferencyjnych składek ZUS.
Jeśli chodzi o spółkę z o.o., to wskazuję, że wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podlega ubezpieczeniom na takich samych zasadach jak osoba prowadząca działalność gospodarczą. Jeżeli taka osoba prowadzi działalność gospodarczą i jednocześnie jest jednoosobowym wspólnikiem spółki z o.o., to:
1. składki na ubezpieczenia społeczne opłaca tylko z jednej, wybranej przez siebie działalności, zgodnie z zasadami ogólnymi,
2. składki na ubezpieczenie zdrowotne opłaca od każdej działalności.
Nadto w myśl obowiązujących przepisów z preferencyjnych zasadach opłacania składek nie mogą skorzystać wspólnicy spółek jawnych, komandytowych lub partnerskich oraz jednoosobowy wspólnik spółki z o.o., a także twórcy i artyści.
Natomiast w momencie, gdy osoba staje się jednoosobowym wspólnikiem spółki z o.o., zobowiązana jest do opłacania składek ZUS na zasadach ogólnych, czyli będzie zobowiązana do uiszczania składek na ZUS obliczonych od zadeklarowanej kwoty podstawy, która jednak nie może być niższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, ogłoszonego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.
Wskazuję, że na mocy art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych – za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się między innymi wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej. Osoby wymienione w tym przepisie zgłasza się do ubezpieczeń z kodem 05 43.
Nadto zgodnie z art. 18 ust. 8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek. Taka sama podstawa obowiązuje jednoosobowego wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
Zaś przepis dotyczący ZUS-u preferencyjnego wyraźnie odnosi się do ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1. W świetle obowiązujących przepisów wspólnicy jednoosobowych spółek z o.o. mieli i wciąż mają obowiązek zgłaszania się do ubezpieczeń z kodem 05 43, bez prawa do korzystania małego ZUS i małego ZUS PLUS.
Zaznaczam także, że zgodnie z art. 8 ust. 6a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność nie uważa się w rozumieniu niniejszej ustawy osoby fizycznej, o której mowa w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców.
Istotnym jest, że jednoosobowy wspólnik spółki z o.o. nie jest przedsiębiorcą w rozumieniu Prawa przedsiębiorców, gdyż taki status przysługuje sp. z o.o. W konsekwencji, w mojej ocenie wykonywanie pozarolniczej działalności w charakterze wspólnika sp. z o.o. nie stoi na przeszkodzie w korzystaniu z „ulgi na start” z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej.
Analogiczne stanowisko prezentuje również ZUS w kwestii wspólnika spółki komandytowej, o czym świadczy interpretacja indywidualna z 23.10.2018 r., WPI/200000/43/952/2018. W tej interpretacji ZUS wyraził pogląd, że do przedsiębiorcy korzystającego z „ulgi na start”, wykonującego pozarolniczą działalność w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 423 ze zm.) – dalej u.s.u.s., np. pozarolniczą działalność w charakterze wspólnika spółki komandytowej, nie stosuje się art. 9 ust. 3 u.s.u.s. Przepis ten stanowi, że osoba prowadząca kilka rodzajów działalności pozarolniczej jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z jednego wybranego przez siebie rodzaju działalności. Według ZUS wyłączenie stosowania wobec takiego przedsiębiorcy omawianego przepisu wynika stąd, że przedsiębiorca korzystający z „ulgi na start” nie jest uważany za osobą prowadzącą pozarolniczą działalność w rozumieniu u.s.u.s. (art. 8 ust. 6a u.s.u.s.). ZUS zdaje się więc stać na stanowisku, że przedsiębiorca korzystający z „ulgi na start”, który równocześnie wykonuje pozarolniczą działalność jako wspólnik spółki prawa komandytowej, z tytułu tej ostatniej działalności podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym (za wyjątkiem ubezpieczenia chorobowego, które jest dla niego dobrowolne). Nie może ona więc z tytułu pozarolniczej działalności wykonywanej w charakterze wspólnika spółki komandytowej zgłosić się tylko do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego.
Analogicznie należałoby przenieść to stanowisko na grunt analizowanego przypadku, gdzie przedsiębiorca został wspólnikiem jednoosobowej sp. z o.o.
Co prawda, jeżeli chodzi o wspólników spółki z o.o., to tylko wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. na mocy art. 8 ust. 6 pkt 4 u.s.u.s. uważany jest za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność. Jednakże w mojej ocenie, o ile jednoosobowy wspólnik sp. z o.o. powinien odprowadzać składki ZUS na zasadach ogólnych, to już bycie wspólnikiem jednoosobowej sp. z o.o. nie powinno wpływać na dalsze korzystanie z ZUS-u preferencyjnego w ramach JDG. Nie ma bowiem przepisu, który wskazywałby jednoznacznie, że bycie wspólnikiem jednoosobowej spółki z o.o. przekreśla prawa do „ulgi na start” po założeniu nowej firmy.
Niemniej jednak z uwagi na brak jednoznacznych regulacji najbezpieczniej byłoby w tej kwestii (i mocno o to rekomenduję) wystąpić do ZUS-u – zwłaszcza, że jest Pani przedsiębiorcą, czyli profesjonalistą – aby ten wydał w sprawie indywidualną interpretację. W przypadku spornych stanowisk stron innym rozwiązaniem jest rozstrzygnięcie sporu przez sąd, ale tu też nie mogę zagwarantować, jakie będzie ostateczne rozstrzygnięcie. Warto więc zacząć od wniesienia o wydanie oficjalnej interpretacji do ZUS. Opłata za wydanie pisemnej interpretacji to 40 zł, więc to nie dużo, a warto poruszać takie sprawy przed organem, jako że ZUS nie jest związany opiniami prawników czy nawet interpretacjami wydanymi w innych sprawach dla podobnych stanów faktycznych.
Pani Maria i JDG oraz spółka z o.o.
Pani Maria rozpoczęła prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej w styczniu 2021 roku i skorzystała z „ulgi na start”. W czerwcu tego samego roku założyła jednoosobową spółkę z o.o., w której stała się jedynym wspólnikiem. Nadal opłacała składki zdrowotne z tytułu działalności gospodarczej. ZUS po kontroli zakwestionował jej prawo do dalszego korzystania z „ulgi na start” i zażądał wyrównania składek społecznych za okres od czerwca. Pani Maria złożyła odwołanie, wskazując, że ustawa nie wyklucza równoczesnego korzystania z preferencji w JDG, jeśli spełnione są odpowiednie warunki.
Pan Jan i spółka komandytowa
Pan Jan prowadził działalność gospodarczą od marca 2020 roku i korzystał z „ulgi na start”. We wrześniu 2021 roku przystąpił jako wspólnik do spółki komandytowej, nie wyrejestrowując JDG. ZUS uznał, że musi on opłacać składki społeczne jako wspólnik spółki komandytowej, co wyklucza korzystanie z preferencyjnych składek w ramach JDG. Pan Jan odwołał się do sądu, który wskazał, że nie ma przepisu jasno wykluczającego taką możliwość, jednak sąd orzekł na korzyść ZUS.
Pani Katarzyna i zakończenie JDG
Pani Katarzyna prowadziła działalność gospodarczą od lutego 2019 roku, korzystając z preferencyjnych składek. W lipcu 2021 roku założyła jednoosobową spółkę z o.o. i opłacała składki zdrowotne od obu form działalności. Po kilku miesiącach zdecydowała się zamknąć JDG, kontynuując działalność w ramach spółki. ZUS, po zakończeniu kontroli, zażądał od niej uregulowania składek społecznych od momentu założenia spółki. Pani Katarzyna, argumentując, że zamknęła JDG, a w okresie trwania obu form działalności opłacała składki zgodnie z ustawą, wystąpiła o interpretację indywidualną, uzyskując korzystne stanowisko.
Przystąpienie do jednoosobowej spółki z o.o. podczas korzystania z „ulgi na start” w JDG budzi wątpliwości co do zasad opłacania składek ZUS. ZUS często kwestionuje prawo do preferencyjnych warunków, wskazując na konieczność opłacania składek na zasadach ogólnych. Warto w takich sytuacjach wystąpić o indywidualną interpretację lub rozważyć skierowanie sprawy do sądu, by zabezpieczyć swoje interesy.
Potrzebujesz wsparcia w sporze z ZUS lub pomocy w interpretacji przepisów dotyczących składek? Opisz swój problem w formularzu pod artykułem, a pomożemy Ci znaleźć najlepsze rozwiązanie!
1. Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - Dz.U. 1998 nr 137 poz. 887
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
