Autor: Katarzyna Talkowska-Szewczyk
ZUS wydał decyzje o naliczeniu zaległości wraz z odsetkami z tytułu nieopłacania składki zdrowotnej za lata 2001–2021. Zaległość wynikła z niezgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego w 2001 r. jako wspólnik spółki cywilnej. ZUS otrzymał informacje z CEDIG po zawieszeniu działalności spółki w dniu 30.12.2022. Składka zdrowotna była opłacana z innych tytułów, tj. renty i jednoosobowej działalności gospodarczej. Czy właściwe będzie działanie:
Kwestię przedawnienia zobowiązań ZUS reguluje ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2022 r., poz. 1009). Zgodnie z art. 24 ust. 4 wyżej wskazanej ustawy należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne, z pewnymi zastrzeżeniami dotyczącymi zabezpieczenia należności hipoteką lub zastawem czy też sytuacji, w których dochodzi do zawieszenia czy też przerwania biegu przedawnienia. W pierwszej kolejności należy przeanalizować, czy w Pana przypadku nie nastąpiło żadne zdarzenie, które mogłoby przerwać lub zawiesić bieg przedawnienia. W pytaniu wskazał Pan, że należności nie są zabezpieczone hipoteką ani zastawem, zatem jedna z przesłanek tzw. dłuższej możliwości dochodzenia roszczeń się w Pana przypadku nie zaktualizowała. Należy zatem ustalić, czy inne przesłanki nie zaistniały, a mianowicie:
Jeżeli żadna z tych sytuacji nie miała miejsca, to wówczas przyjmuje Pan termin 5-letni do przedawnienia zobowiązań. Termin ten dotyczy zobowiązań, które powstały od 1 stycznia 2012 r. Wcześniej obowiązywał termin 10 letni. W kontekście powyższego należy zaznaczyć, do jakich zobowiązań. Ważne w tym zakresie są przepisy przejściowe zawarte w art. 27 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców (Dz.U. z 2011 r., Nr 232, poz. 1378) zgodnie z którym: Do przedawnienia należności z tytułu składek, którego bieg rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2012 r., stosuje się przepisy w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, z tym że bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia 1 stycznia 2012 r. (zatem stosuje się termin przedawnienia 5 letni, ale liczy się go dopiero od 1 stycznia 2012 r.). Nadto jeżeli przedawnienie rozpoczęte przed dniem 1 stycznia 2012 r. nastąpiłoby zgodnie z przepisami dotychczasowymi wcześniej (tj. przy uwzględnieniu terminu 10 letniego) przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu. Dla należności powstałych od 1 stycznia 2003 r. do 31 grudnia 2011 r. termin przedawnienia wynosi 10 lat (z uwzględnieniem przepisów przejściowych, o których mowa powyżej). Natomiast przed 1 stycznia 2003 r. przedawnienie należności z tytułu składek również wynosiło 5 lat.
I tak odpowiednio każdą należność.
Zatem biorąc pod uwagę powyższy sposób liczenia oraz przepisy dotyczące przerwania i zawieszenia biegu przedawnienia, należy przeanalizować, jakie okresy w Pana przypadku uległy przedawnieniu i w tym zakresie zaskarżyć decyzje ZUS. W przypadku tych nieprzedawnionych należności zasadne jest ich zapłacenie.
To, że ZUS dopiero teraz wezwał do zaległych składek, to nie znaczny, że taka praktyka jest zasadna. Jako wspólnik spółki cywilnej widniał Pan wcześniej w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Organ mógł zatem wcześniej zweryfikować kwestie opłacania składek. To, że ZUS dowiedział się o wyrejestrowaniu działalności i zażądał opłaconych składek, nie powoduje zmiany treści przepisu, który mówi wyraźnie o przedawnieniu liczonymi od dnia wymagalności należności, a nie od dnia, kiedy taki obowiązek został ustalony.
Pani Maria prowadziła niewielką firmę od 2000 roku, ale w 2005 roku zawiesiła działalność gospodarczą i zapomniała zgłosić ten fakt do ZUS. Po latach ZUS stwierdził, że Pani Maria nie zgłosiła wyrejestrowania i nałożył na nią zaległe składki za lata 2000–2005. Pani Maria złożyła odwołanie do sądu, powołując się na przedawnienie roszczeń, ponieważ minęło już ponad 5 lat od wymagalności tych składek. Sąd uznał rację Pani Marii, gdyż ZUS nie podjął w tym czasie żadnych działań przerywających bieg przedawnienia.
Pan Jan był wspólnikiem spółki cywilnej od 2002 roku, ale w 2010 roku przeszedł na emeryturę i zawiesił działalność spółki. Dopiero w 2022 roku ZUS odkrył, że Pan Jan nie opłacał składek zdrowotnych za okres 2002–2010 i wydał decyzję o naliczeniu zaległości. Pan Jan odwołał się od decyzji ZUS, wskazując, że składki za lata 2002–2016 są już przedawnione, zgodnie z 5-letnim terminem przedawnienia obowiązującym od 1 stycznia 2012 roku. Sąd uznał jego rację i przedawnienie zaległych składek.
Pani Anna, prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą, nie zgłosiła w 2003 roku jednego ze swoich pracowników do ubezpieczenia zdrowotnego. Dopiero w 2020 roku ZUS zauważył ten błąd i nałożył na Panią Annę obowiązek zapłaty składek za okres 2003–2010. Pani Anna argumentowała, że od 2012 roku obowiązuje nowy 5-letni okres przedawnienia i składki za ten okres są już nieściągalne. Złożyła odwołanie, a sąd przyznał jej rację, stwierdzając, że ZUS nie może dochodzić należności za okres przedawniony.
Przedawnienie roszczeń ZUS to istotny mechanizm, który chroni ubezpieczonych przed egzekwowaniem zaległości z dawnych lat. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, termin przedawnienia wynosi 5 lat od momentu wymagalności składek. Warto jednak pamiętać, że w niektórych przypadkach bieg przedawnienia może zostać zawieszony lub przerwany, co wydłuża czas dochodzenia roszczeń przez ZUS. Osoby, którym ZUS nałożył zaległości po upływie tego terminu, mogą skutecznie powołać się na przedawnienie, jednak warto dokładnie przeanalizować swoją sytuację i przepisy.
Jeśli potrzebujesz porady prawnej lub pomocy w przygotowaniu pisma, opisz swój problem w formularzu pod artykułem, a my skontaktujemy się z Tobą w celu udzielenia wsparcia. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
napisz 3 przykłady z życia wzięte do artykułu napisz krótkie podsumowanie do artykułu napisz krótką 1-2 zdaniową ofertę porad prawnych online i pism do artykułu Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - Dz.U. 1998 nr 137 poz. 887
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika