Szukamy prawnika. Oferta dla radców prawnych i adwokatów

Powołanie się na przedawnienie roszczeń ZUS

Autor: Katarzyna Talkowska-Szewczyk

ZUS wydał decyzje o naliczeniu zaległości wraz z odsetkami z tytułu nieopłacania składki zdrowotnej za lata 2001–2021. Zaległość wynikła z niezgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego w 2001 r. jako wspólnik spółki cywilnej. ZUS otrzymał informacje z CEDIG po zawieszeniu działalności spółki w dniu 30.12.2022. Składka zdrowotna była opłacana z innych tytułów, tj. renty i jednoosobowej działalności gospodarczej. Czy właściwe będzie działanie:

  1. Zapłacenie zaległości za okres od styczna 2018 do grudnia 2021 i odwołanie się do sądu od decyzji ZUS-u w części dotyczącej zaległości za lata 2001–2017, powołując się na przedawnienie roszczeń art. 24 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych?
  2. Czy sąd może nie uznać upływu terminu przedawnienia, powołując się na art. 117 § 1 Kodeksu cywilnego, argumentując tym, że działalność nie była zgłoszona do ubezpieczenia i ZUS nie miał wiedzy o zaleganiu dopiero otrzymał w momencie zawieszenia spółki, lub na inny powód?
Masz podobny problem? Kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Powołanie się na przedawnienie roszczeń ZUS

Przedawnienie składek na ZUS

Kwestię przedawnienia zobowiązań ZUS reguluje ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2022 r., poz. 1009). Zgodnie z art. 24 ust. 4 wyżej wskazanej ustawy należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne, z pewnymi zastrzeżeniami dotyczącymi zabezpieczenia należności hipoteką lub zastawem czy też sytuacji, w których dochodzi do zawieszenia czy też przerwania biegu przedawnienia. W pierwszej kolejności należy przeanalizować, czy w Pana przypadku nie nastąpiło żadne zdarzenie, które mogłoby przerwać lub zawiesić bieg przedawnienia. W pytaniu wskazał Pan, że należności nie są zabezpieczone hipoteką ani zastawem, zatem jedna z przesłanek tzw. dłuższej możliwości dochodzenia roszczeń się w Pana przypadku nie zaktualizowała. Należy zatem ustalić, czy inne przesłanki nie zaistniały, a mianowicie:

  1. bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu od dnia zawarcia umowy, o której mowa w art. 29 ust. 1a (umowa dotyczące odroczenia płatności należności lub też rozłożenia na raty), do dnia terminu płatności odroczonej należności z tytułu składek lub ostatniej raty;
  2. bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony od pierwszego dnia miesiąca, w którym nastąpiło rozpoczęcie potrąceń ze świadczeń z ubezpieczeń społecznych wypłacanych przez Zakład lub podjęcie pierwszej czynności zmierzającej do wyegzekwowania należności z tytułu składek, o której dłużnik został zawiadomiony, do ostatniego dnia miesiąca, w którym zakończono potrącenia, lub do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego;
  3. bieg terminu przedawnienia przerywa ogłoszenie upadłości. Po przerwaniu bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się na nowo od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o ukończeniu postępowania upadłościowego lub jego umorzeniu; Jeżeli ogłoszenie upadłości, o którym mowa w ust. 5c, nastąpiło przed rozpoczęciem biegu terminu przedawnienia, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o zakończeniu lub umorzeniu postępowania upadłościowego;
  4. przedawnienie należności z tytułu składek wynikających z decyzji o odpowiedzialności osoby trzeciej lub następcy prawnego następuje po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym decyzja została wydana;
  5. bieg terminu przedawnienia zawiesza się, jeżeli wydanie decyzji jest uzależnione od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd. Zawieszenie biegu terminu przedawnienia trwa do dnia, w którym decyzja innego organu stała się ostateczna lub orzeczenie sądu uprawomocniło się, nie dłużej jednak niż przez 2 lata;
  6. bieg terminu przedawnienia ulega zawieszeniu od dnia wszczęcia przez Zakład postępowania w sprawie wydania decyzji ustalającej obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym, podstawę wymiaru składek lub obowiązek opłacania składek na te ubezpieczenia do dnia, w którym decyzja stała się prawomocna;
    bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu od dnia objęcia restrukturyzacją należności z tytułu składek, o których mowa w art. 160 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. - Prawo restrukturyzacyjne (Dz. U. z 2021 r. poz. 1588 i 2140 oraz z 2022 r. poz. 655), do dnia zapłaty ostatniej raty w przypadku rozłożenia na raty lub do dnia zapłaty w przypadku odroczenia terminu płatności.
  7. bieg terminu przedawnienia, w przypadku wydania decyzji na następcę prawnego, ulega zawieszeniu od dnia śmierci spadkodawcy do dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku albo zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia, nie dłużej jednak niż do dnia, w którym upłynęły 2 lata od śmierci spadkodawcy.
    Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

Termin przedawnienia zobowiązań

Jeżeli żadna z tych sytuacji nie miała miejsca, to wówczas przyjmuje Pan termin 5-letni do przedawnienia zobowiązań. Termin ten dotyczy zobowiązań, które powstały od 1 stycznia 2012 r. Wcześniej obowiązywał termin 10 letni. W kontekście powyższego należy zaznaczyć, do jakich zobowiązań. Ważne w tym zakresie są przepisy przejściowe zawarte w art. 27 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców (Dz.U. z 2011 r., Nr 232, poz. 1378) zgodnie z którym: Do przedawnienia należności z tytułu składek, którego bieg rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2012 r., stosuje się przepisy w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, z tym że bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia 1 stycznia 2012 r. (zatem stosuje się termin przedawnienia 5 letni, ale liczy się go dopiero od 1 stycznia 2012 r.). Nadto jeżeli przedawnienie rozpoczęte przed dniem 1 stycznia 2012 r. nastąpiłoby zgodnie z przepisami dotychczasowymi wcześniej (tj. przy uwzględnieniu terminu 10 letniego) przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu. Dla należności powstałych od 1 stycznia 2003 r. do 31 grudnia 2011 r. termin przedawnienia wynosi 10 lat (z uwzględnieniem przepisów przejściowych, o których mowa powyżej). Natomiast przed 1 stycznia 2003 r. przedawnienie należności z tytułu składek również wynosiło 5 lat.

 
Tytułem przykładu wskazać należy:
 
  1. składka za styczeń 2003 r. wymagalna 10.02.2003 r. – przedawnienie 10.02.2013 r. (zgodnie z przepisami przejściowymi termin przedawnienia minie szybciej niż 5 lat od 1.01.2012 r.),
  2. składka za styczeń 2004 r. wymagalna 10.02.2004 r. – przedawnienie 10.02.2014 r. (zgodnie z przepisami przejściowymi termin przedawnienia minie szybciej niż 5 lat od 1.01.2012 r.),
  3. składka za styczeń 2005 r. wymagalna 10.02.2005 r. – przedawnienie 10.02.2015 r. (zgodnie z przepisami przejściowymi termin przedawnienia minie szybciej niż 5 lat od 1.01.2012 r.),
  4. składka styczeń 2006 r. wymagalna 10.02.2006 r. – przedawnienia 10.02.2016 r. (zgodnie z przepisami przejściowymi termin przedawnienia minie szybciej niż 5 lat od 1.01.2012 r.),
  5. składka styczeń 2007 r. wymagalna 10.02.2007 r. – przedawnienia 10.02.2017 r. (termin dłuższy niż 5 lat od 1 stycznia 2012 r.; zatem przedawnia się 1 stycznia 2017 r.).
 

I tak odpowiednio każdą należność.

Zatem biorąc pod uwagę powyższy sposób liczenia oraz przepisy dotyczące przerwania i zawieszenia biegu przedawnienia, należy przeanalizować, jakie okresy w Pana przypadku uległy przedawnieniu i w tym zakresie zaskarżyć decyzje ZUS. W przypadku tych nieprzedawnionych należności zasadne jest ich zapłacenie.

Potrzebujesz pomocy prawnika? Kliknij tutaj i opisz swój problem ›

Wezwanie ZUS-u

To, że ZUS dopiero teraz wezwał do zaległych składek, to nie znaczny, że taka praktyka jest zasadna. Jako wspólnik spółki cywilnej widniał Pan wcześniej w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Organ mógł zatem wcześniej zweryfikować kwestie opłacania składek. To, że ZUS dowiedział się o wyrejestrowaniu działalności i zażądał opłaconych składek, nie powoduje zmiany treści przepisu, który mówi wyraźnie o przedawnieniu liczonymi od dnia wymagalności należności, a nie od dnia, kiedy taki obowiązek został ustalony.

Kliknij tutaj i zapytaj prawnika online ›

Przykłady

Pani Maria prowadziła niewielką firmę od 2000 roku, ale w 2005 roku zawiesiła działalność gospodarczą i zapomniała zgłosić ten fakt do ZUS. Po latach ZUS stwierdził, że Pani Maria nie zgłosiła wyrejestrowania i nałożył na nią zaległe składki za lata 2000–2005. Pani Maria złożyła odwołanie do sądu, powołując się na przedawnienie roszczeń, ponieważ minęło już ponad 5 lat od wymagalności tych składek. Sąd uznał rację Pani Marii, gdyż ZUS nie podjął w tym czasie żadnych działań przerywających bieg przedawnienia.

 

Pan Jan był wspólnikiem spółki cywilnej od 2002 roku, ale w 2010 roku przeszedł na emeryturę i zawiesił działalność spółki. Dopiero w 2022 roku ZUS odkrył, że Pan Jan nie opłacał składek zdrowotnych za okres 2002–2010 i wydał decyzję o naliczeniu zaległości. Pan Jan odwołał się od decyzji ZUS, wskazując, że składki za lata 2002–2016 są już przedawnione, zgodnie z 5-letnim terminem przedawnienia obowiązującym od 1 stycznia 2012 roku. Sąd uznał jego rację i przedawnienie zaległych składek.

 

Pani Anna, prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą, nie zgłosiła w 2003 roku jednego ze swoich pracowników do ubezpieczenia zdrowotnego. Dopiero w 2020 roku ZUS zauważył ten błąd i nałożył na Panią Annę obowiązek zapłaty składek za okres 2003–2010. Pani Anna argumentowała, że od 2012 roku obowiązuje nowy 5-letni okres przedawnienia i składki za ten okres są już nieściągalne. Złożyła odwołanie, a sąd przyznał jej rację, stwierdzając, że ZUS nie może dochodzić należności za okres przedawniony.

Podsumowanie

Przedawnienie roszczeń ZUS to istotny mechanizm, który chroni ubezpieczonych przed egzekwowaniem zaległości z dawnych lat. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, termin przedawnienia wynosi 5 lat od momentu wymagalności składek. Warto jednak pamiętać, że w niektórych przypadkach bieg przedawnienia może zostać zawieszony lub przerwany, co wydłuża czas dochodzenia roszczeń przez ZUS. Osoby, którym ZUS nałożył zaległości po upływie tego terminu, mogą skutecznie powołać się na przedawnienie, jednak warto dokładnie przeanalizować swoją sytuację i przepisy.

Oferta porad prawnych

Jeśli potrzebujesz porady prawnej lub pomocy w przygotowaniu pisma, opisz swój problem w formularzu pod artykułem, a my skontaktujemy się z Tobą w celu udzielenia wsparcia. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.

napisz 3 przykłady z życia wzięte do artykułu napisz krótkie podsumowanie do artykułu napisz krótką 1-2 zdaniową ofertę porad prawnych online i pism do artykułu Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - Dz.U. 1998 nr 137 poz. 887

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Szukamy prawnika »

eporady24.pl

prawo-budowlane.info

odpowiedziprawne.pl

prawo-pracy.pl

prawo-mieszkaniowe.info

rozwodowy.pl

spolkowy.pl

prawo-cywilne.info

sluzebnosc.info

poradapodatkowa.pl

prawo-karne.info

praworolne.info

ewindykacja24.pl