Pracuję, ale ostatnio dość często jestem na zwolnieniu lekarskim z powodów bólów lędźwiowych. Dodatkowo zdiagnozowano u mnie rozedmę płuc, co mnie bardzo martwi, ponieważ jest to choroba nieuleczalna, można jedynie ją spowolnić i ograniczyć dalszy postęp. Skutkuje ona płytkim oddechem i szybkim zmęczeniem, co wraz z towarzyszącymi mi bólami utrudnia mocno pracę. Z powodu pogarszającego się stanu zdrowia zacząłem myśleć o przejściu na rentę. Naprawdę jest mi coraz ciężej pracować, jakie więc muszę spełnić warunki, aby uzyskać to świadczenie? Wiem, że mogę też otrzymać zasiłek rehabilitacyjny, ale wtedy muszę być 182 dni na zwolnieniu, czy ten wymóg jest konieczny?
Renta z tytułu niezdolności do pracy, warunki
Warunki uzyskania renty z tytułu niezdolności do pracy wskazane są w ustawie o emeryturach i retach z FUS. Zgodnie art. 57 tej ustawy – renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:
- Jest niezdolny do pracy, co oznacza, że całkowicie lub częściowo utracił zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.
Jeżeli nastąpiła utrata możliwości wykonywania pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami, to taka osoba jest częściowo niezdolna do pracy. Jeżeli nastąpiła utrata możliwości wykonywania jakiejkolwiek pracy – to taka osoba jest całkowicie niezdolna do pracy.
- Ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy; warunek ten nie jest wymagany od ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy jest spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy.
Zgodnie z art. 58 warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej:
1) 1 rok – jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat;
2) 2 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat;
3) 3 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat;
4) 4 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat;
5) 5 lat – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat, przy czym okres 5 lat powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy; do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub renty rodzinnej. Okres 5 lat nie musi przypadać w ciągu wskazanego powyżej okresu, jeżeli ubezpieczony udowodnił okres składkowy wynoszący co najmniej 25 lat dla kobiety i 30 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.
Jeżeli ubezpieczony nie osiągnął któregokolwiek ze wskazanych powyżej okresów składkowego i nieskładkowego, warunek posiadania wymaganego okresu uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony został zgłoszony do ubezpieczenia przed ukończeniem 18 lat albo w ciągu 6 miesięcy po ukończeniu nauki w szkole ponadpodstawowej, ponadgimnazjalnej lub w szkole wyższej oraz do dnia powstania niezdolności do pracy miał, bez przerwy lub z przerwami nieprzekraczającymi 6 miesięcy, okresy składkowe i nieskładkowe.
- Niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-3,5 lit. a, pkt 6 i 12 (wymienione przepisy to poszczególne okresy składkowe i nieskładkowe) albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów; warunku tego nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.
- Nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.
Wniosek o rentę składa się we właściwej jednostce ZUS wraz z posiadaną dokumentacją medyczną. Uprzednie pobieranie świadczenia rehabilitacyjnego nie jest warunkiem uzyskania renty.
Zobacz również: Nabycie prawa do emerytury w trakcie pobierania świadczenia rehabilitacyjnego
Po wyczerpaniu zasiłku chorobowego – świadczenie rehabilitacyjne
Zgodnie z art. 18 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa – świadczenie rehabilitacyjne przysługuje ubezpieczonemu, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego (a więc po 182 bądź 270 dniach zwolnienia) jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy.
Okres zasiłkowy (a więc okres pobierania zasiłku chorobowego), w myśl art. 8 tej ustawy, wynosi maksymalnie 182 dni, a jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana gruźlicą lub występuje w trakcie ciąży – nie dłużej niż 270 dni. Do okresu zasiłkowego wlicza się wszystkie okresy nieprzerwanej niezdolności do pracy, a także okresy poprzedniej niezdolności do pracy, spowodowanej tą samą chorobą, jeżeli przerwa pomiędzy ustaniem poprzedniej a powstaniem ponownej niezdolności do pracy nie przekraczała 60 dni. Do okresu zasiłkowego nie wlicza się okresu niezdolności do pracy przypadającego w okresach, o których mowa w art. 4 ust. 1 tej ustawy.
Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy.
Zobacz również: Zasiłek dla bezrobotnych po rencie
Decyduje lekarz orzecznik ZUS
Renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje osobie, która jest co najmniej częściowo niezdolna do pracy i spełni opisane powyżej warunki. Zarówno w przypadku świadczenia rehabilitacyjnego jak i renty oceny stanu zdrowia dokonuje lekarz orzecznik ZUS.
Zgodnie z § 7 Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej w sprawie orzekania o niezdolności do pracy z dnia 14 grudnia 2004 r.:
- Lekarz orzecznik może orzec o okolicznościach uzasadniających przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego, jeżeli osoba ubiegająca się o rentę z tytułu niezdolności do pracy spełnia warunki wymagane do uzyskania świadczenia rehabilitacyjnego, określone w przepisach o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
- Jeżeli osoba ubiegająca się o świadczenie rehabilitacyjne nie spełnia warunków wymaganych do uzyskania tego świadczenia, określonych w przepisach, o których mowa w ust. 1, lekarz orzecznik orzeka o niezdolności do pracy tej osoby lub o celowości jej przekwalifikowania zawodowego.
Tak więc złożenie wniosku o rentę może także skutkować przyznaniem świadczenia rehabilitacyjnego bądź orzeczeniem o niezdolności do pracy lub celowości przekwalifikowania zawodowego.
