Autor: Izabela Nowacka-Marzeion
Mój dziadek przebywa w DPS i chcą, żebym opłacała jego pobyt, bo z jego emerytury nie starcza. Ja go prawie nie pamiętam, bo od 30 lat nie utrzymywał żadnych kontaktów z moją rodziną. Od 10 lat mieszkam z mężem w Niemczech i jestem tu zameldowana. Nie pracuję, jestem na utrzymaniu męża, z powodu ciężkiej niepełnosprawności (orzeczonej w Niemczech). Z informacji od rodziny wynika, że do opłacenia jest kwota 3000 zł. Dwaj synowie dziadka są zwolnieni (dochód poniżej 300% kryterium dochodowego), więc zobowiązanie przechodzi na mnie, moją siostrę oraz na dzieci wujka (też dwoje). Siostra z niskim dochodem również nie będzie obciążona opłatą. Więc zostaje nas troje i spełniamy kryterium dochodowe. MOPS nie przeprowadził ze mną wywiadu środowiskowego i nie ma mojego adresu w Niemczech. Jak jest moja sytuacja, jakie może rodzić konsekwencje? Czy pomimo nieodebranych listów może zapaść jakaś decyzja co do pobierania ode mnie opłaty? Czy w razie niemożności ustalenia mojego adresu i wyegzekwowaniu ode mnie opłat, gmina może wystąpić do komornika o egzekucję należności z mojego mieszkania w Polsce? Czy MOPS może prawnie wymusić ujawnienie przez moich rodziców mojego adresu?
Pobyt w DPS jest odpłatny, a obowiązek wnoszenia opłaty przez konkretną osobę, czy osoby spośród kręgu podmiotów wymienionych w art. 61 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej (u.p.s.) kreuje decyzja administracyjna o ustaleniu opłaty za pobyt w DPS, o której mowa w art. 59 ust. 1 u.p.s. Zasada kolejności przyjęta w art. 61 ust. 1 u.p.s. oznacza, że w sytuacji, gdy osoba umieszczona w DPS nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów pobytu w placówce, obowiązek wnoszenia opłat spoczywa na małżonku, w następnej kolejności na zstępnych, w dalszej kolejności na wstępnych, a jeszcze w dalszej kolejności na gminie, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej.
Obowiązek wnoszenia opłat nie obciąża równocześnie wszystkich zobowiązanych wymienionych w art. 61 ust. 1 ustawy. Przechodzi na nich w kolejności ustalonej w powołanym przepisie. Przy czym z art. 61 ust. 2 u.p.s. wynika, że z obowiązku tego zwolnieni są małżonek, zstępni i wstępni, których dochód nie przekracza 300% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie. Ponadto kwota dochodu po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% tego kryterium (odpowiednio osoby samotnie gospodarującej lub osoby w rodzinie).
„Odnosząc się do postulatów strony dotyczących ustalenia spornej opłaty w formie umowy, a nie w formie decyzji administracyjnej organ wyjaśnił, powołując w obszernym zakresie treść uchwały NSA, podjętej w składzie 7 sędziów, z dnia 11 czerwca 2018 r. (sygn. akt I OPS 7/17), że w stosunku do małżonka, zstępnych i wstępnych istnieje zarówno możliwość wydania decyzji, jak i zawarcia umowy, a także połączenia obu tych form ustalenia opłaty, jeżeli ustalona w drodze umowy opłata nie odpowiada wysokością zakresowi zobowiązań ciążących na tych osobach. Inaczej ujmując, w każdym przypadku gdy ustalona w drodze umowy (umów) opłata nie będzie pokrywać rzeczywistego kosztu pobytu mieszkańca w DPS, organ ma obowiązek wydać decyzję o ustaleniu wysokości należnej opłaty od osoby wymienionej w art. 61 ust. 1 pkt 2 u.p.s., uwzględniając maksymalną dopuszczalność kwotowego obciążenia opłatą przy stosowaniu kryterium ustawowego wynikającego z art. 61 ust. 2 ustawy. Dalej organ odwoławczy wskazał, że w niniejszej sprawie nie doszło do zawarcia umowy, o której mowa w art. 103 ust. 2 ustawy.”
Zagadnienie doręczeń reguluje rozdział 8 Kodeksu postępowania administracyjnego (K.p.a.). Główną zasadą doręczania pism jest zasada oficjalności. Według niej organ administracji doręcza pisma za pokwitowaniem przez pocztę, przez swoich pracowników lub przez inne upoważnione osoby lub organy. Instytucja doręczeń urzeczywistnia zasadę czynnego udziału stron w postępowaniu, co do zasady, ma umożliwić stronie zapoznanie się z czynnościami organu w celu ochrony obywatela przed nadużyciami ze strony administracji.
Zgodnie z zasadą wynikającą z przepisu art. 42 § 1 K.p.a. pisma doręcza się osobom fizycznym w ich mieszkaniu lub miejscu pracy. Doręczenie na inny adres niż adres zamieszkania – nie jest prawidłowym doręczeniem. Jednak list powinien wrócić z adnotacją – adresat nie mieszka pod tym adresem. Należało na poczcie złożyć stosowną dyspozycję. Inaczej przesyłka może być błędnie uznana za doręczoną. I zostanie wydana decyzja. Decyzję można potem podważyć, wznowić postępowanie, ale finał będzie taki sam – zostanie ustalona odpłatność.
Przechodząc do Pani pytań – na wszystkie odpowiedź jest twierdząca. MOPS może ustalić wysokość opłaty za pobyt dziadka w DPS, mimo niedoręczenia pism. Będzie to potem wymagało „odkręcania” postępowania, uchylania decyzji. Podobnież gmina może wystąpić do komornika o egzekucję należności od Pani, a więc także z posiadanego przez Panią mieszkania. Komornik bowiem nie bada, czy decyzja została wydana prawidłowo. I w tym przypadku trzeba będzie spróbować uchylić prawomocność decyzji. I na koniec również twierdząco – Pani rodzice mogą zostać zobowiązani do podania Pani adresu.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
