Autor: Katarzyna Talkowska-Szewczyk
Mam mózgowe porażenie dziecięce, jednak chorobę nazwano dopiero gdy miałam 14 lat. Długo nie mogłam pogodzić się z diagnozą, toteż o orzeczenie o stopniu niepełnosprawności postarałam się dopiero w trakcie studiów, kiedy to inni zaczęli zwracać mi uwagę na to, jak bardzo by mi się to przydało, biorąc pod uwagę moje codzienne funkcjonowanie. Orzeczenie w stopniu umiarkowanym zyskałam na stałe, jednak sprawę trzeba było oddać do sądu. Poprawne orzeczenie, właściwe dla stanu mojego zdrowia, zyskałam więc dopiero po 2 latach, gdy doszło do rozprawy sądowej. Następnie na mocy posiadanej dokumentacji przez 5 lat przyznawano mi rentę socjalną, którą obecnie mi zabrano, mimo że funkcjonuję identycznie jak kiedyś, a pracowałam 7 h dziennie i nadal pracuję w podobnej firmie. Spełniam też wymogi zapisane w ustawie dotyczącej renty socjalnej. Czy to możliwe, by posiadając orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym wydane na stałe, gdzie jest zapisane, że moja niepełnosprawność istnieje od urodzenia, i pobierając wcześniej rentę socjalną, teraz mogę jej nie otrzymać? Zaznaczam. że kiedy wydawano mi decyzję o przyznaniu renty socjalnej. byłam już po studiach i pracowałam. a teraz ZUS uznał, że nie powinnam jej otrzymywać, mimo że przedstawione dokumenty były identyczne jak te, które wcześniej uprawniały mnie do renty socjalnej.
Przesłanki ubiegania się o rentę socjalną zostały uregulowane w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz.U. z 2022 r., poz. 240), zwanej dalej w skrócie ustawą, w art. 4 przedmiotowej ustawy, zgodnie z którym „renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:
1) przed ukończeniem 18. roku życia;
2) w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej – przed ukończeniem 25. roku życia;
3) w trakcie kształcenia w szkole doktorskiej, studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.
Zgodnie z ust. 2 przedmiotowego artykułu osobie, które spełnia powyższe warunki przysługuje:
1) renta socjalna stała – jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest trwała;
2) renta socjalna okresowa – jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest okresowa”.
Powodem, dla którego odmówiono Pani renty socjalnej jest orzeczenie komisji lekarskiej ZUS, zgodnie z którym nie jest Pani niezdolna do pracy. Z uwagi właśnie na to orzeczenie Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił Pani przyznania prawa do renty socjalnej. Na pytanie, czy pomimo braku zmiany stanu faktycznego jest możliwość odmiennego orzeczenia, niestety należy odpowiedzieć twierdząco. Widocznie w ocenie lekarzy orzeczników ZUS, którzy przeprowadzali ostatnie badania, nie wystąpiła u Pani całkowita niezdolność do pracy.
W tym miejscu zasadne jest przytoczenie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2022 r. sygn. akt. III USK 582/21, zgodnie z którym:
„Warunkiem przyznania renty socjalnej jest całkowita niezdolność do pracy. Chodzi o całkowitą niezdolność do pracy w rozumieniu art. 12 ustawy o emeryturach i rentach (w zw. z art. 15 ustawy o rencie socjalnej). Niezdolność od pracy to nie tylko sfera stanu faktycznego. Niezdolność do pracy to także kwalifikacja (kategoria) prawa materialnego. Znaczenie ma bowiem prawne a nie potoczne rozumienie niezdolności do pracy. Prawne pojęcie niezdolności do pracy stanowi też punkt odniesienia dla lekarzy orzeczników, organu rentowego, biegłych i sądu ubezpieczeń społecznych”.
Warto również przytoczyć orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 18 października 2021 r., sygn. akt. III AUa 708/20, zgodnie z którym:
„Całkowita niezdolność do pracy, będąca przesłanką prawa do renty socjalnej, może wprawdzie powstać po upływie okresów wskazanych w art. 4 ust. 1 ustawy z 2003 r. o rencie socjalnej, ale dla nabycia prawa do renty socjalnej istotne jest, aby przyczyna naruszenia sprawności organizmu osoby ubezpieczonej (choroba) – powodująca całkowitą niezdolność do pracy – powstała nie później niż w okresach wymienionych w art. 4 ust. 1 pkt 1–3 tej ustawy. Natomiast, będąca przesłanką nabycia prawa do renty socjalnej całkowita niezdolność do pracy może być konsekwencją jednego schorzenia lub wypadkową wielu dolegliwości, i to niekoniecznie tych samych, które uprzednio stanowiły podstawę orzekania o tej niezdolności. Może się zatem zdarzyć, że choroba, która dotychczas była jedynym powodem stwierdzanej całkowitej niezdolności do pracy, sama nie wywołuje już tego rodzaju skutku
W sferze możliwości wykonywania zatrudnienia, ale wraz z innymi, nasilającymi się dolegliwościami zdrowotnymi pozwala na dalsze kwalifikowanie danej osoby jako dotkniętej tymże stopniem niezdolności. Bywa również tak, że w miejsce uprzedniej przyczyny (przyczyn) całkowitej niezdolności do pracy pojawia się inna (inne). Istotne jest to, aby schorzenie lub schorzenia, które obecnie stanowią przyczynę naruszenia sprawności organizmu powodującego całkowitą niezdolność do pracy, powstały w okresach wymienionych w art. 4 ust. 1 ustawy o rencie socjalnej, nawet jeśli dotychczas nie były one przesłanką orzekania o tej niezdolności”.
Niestety dla udowodnienia swoich racji jedyną prawną możliwością jest złożenie odwołania od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Odwołanie to wnosi się w terminie miesiąca od dnia, w którym otrzymała Pani decyzję. W odwołaniu tym proszę opisać swój stan zdrowia na przestrzeni lat, wskazać, że od dnia wydania uprzedniego rozstrzygnięcia stan Pani zdrowia nie uległ zmianie. Do odwołania proszę dołączyć posiadaną przez Panią dokumentacje medyczną. Nadto proszę złożyć wniosek dowodowy o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu medycyny pracy celem ustalenia, czy jest Pani osobą całkowicie niezdolną do pracy, oraz czy ta niezdolność ma charakter trwały. Bez postępowania sądowego nie da się niestety przywrócić prawa do renty. Warto również powołać się na tzw. ochronę praw nabytych w powiązaniu z tym, że stan Pani zdrowia na przestrzeni lat nie uległ poprawie, a całkowita niezdolność do pracy powstała jeszcze w okresie szkolnym.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
