Autor: Katarzyna Talkowska-Szewczyk
Jestem zatrudniona na czas nieokreślony na umowę o pracę. Urodziłam dziecko za granicą (UE), będąc delegowana na rok 80% czasu spędzane w Polsce i 20% w innym kraju. Chciałabym skorzystać z urlopu macierzyńskiego w wymiarze ustawowym 20 tygodni. Jakie dokumenty powinnam przestawić pracodawcy, a pracodawca w ZUS-ie, aby uzyskać zasiłek macierzyński?
Podstawę prawną do udzielenia odpowiedzi na zadane przez Panią pytanie stanowi ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2022 r., poz. 1732), zwana dalej w skrócie ustawą. W pierwszej kolejności należy ustalić, kto w Pani sytuacji będzie wypłacał zasiłek macierzyński, tj. czy będzie to pracodawca, czy też Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z art. 61 ust. 1 ustawy „prawo do zasiłków określonych w ustawie i ich wysokość ustalają oraz zasiłki te wypłacają:
1) płatnicy składek na ubezpieczenie chorobowe, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych z zastrzeżeniem sytuacji gdy wypłata zasiłku następuje za okres po ustaniu ubezpieczenia. Co ważne liczbę ubezpieczonych ustala się według stanu na dzień 30 listopada poprzedniego roku kalendarzowego tj. w analizowanym przypadku na 30 listopada 2022 r., a w stosunku do płatników składek, którzy na ten dzień nie zgłaszali nikogo do ubezpieczenia chorobowego – według stanu na pierwszy miesiąc, w którym dokonali zgłoszenia;
2) Zakład Ubezpieczeń Społecznych –
a) ubezpieczonym, których płatnicy składek zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego nie więcej niż 20 ubezpieczonych,
b) ubezpieczonym prowadzącym pozarolniczą działalność i osobom z nimi współpracującym,
c) ubezpieczonym będącym duchownymi,
d) osobom uprawnionym do zasiłków za okres po ustaniu ubezpieczenia,
e) ubezpieczonym podlegającym ubezpieczeniu chorobowemu w Polsce z tytułu zatrudnienia u pracodawcy zagranicznego”.
Jeżeli chodzi o prawo do zasiłku macierzyńskiego, to przysługuje ono ubezpieczonej, która m.in. w okresie ubezpieczenia chorobowego albo w okresie urlopu wychowawczego urodziła dziecko (art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy).
Odnośnie terminów i dokumentów, które trzeba złożyć, aby uzyskać zasiłek macierzyński, to zgodnie z art. 30a ust. 1 ustawy ubezpieczona – matka dziecka, nie później niż 21 dni po porodzie, może złożyć pisemny wniosek o wypłacenie jej zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze. Odnośnie wskazanego terminu to zaznaczyć należy, że termin ten nie jest terminem warunkującym możliwość wykorzystania przez ubezpieczoną prawa do zasiłku macierzyńskiego w pełnym wymiarze, ale jego zachowanie wywołuje skutek jedynie w zakresie wysokości wypłacanego zasiłku. Złożenie wniosku w tym terminie spowoduje, że przez cały okres zasiłkowy ubezpieczona otrzyma zasiłek macierzyński w jednakowej wysokości, tj. 80% podstawy wymiaru zasiłku (przez cały okres urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego). Niedochowanie tego terminu skutkować będzie wypłatą zasiłku za okres podstawowy, odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego w wysokości 100% wymiaru, a dodatkowy okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego, 100% podstawy wymiaru zasiłku za okres do:
Odnośnie dowodów potwierdzających prawo do zasiłku, to reguluje to przepis art. 53 ust. 2 ustawy, zgodnie z którym przewidywaną datę porodu określa zaświadczenie wystawione przez lekarza na zwykłym druku, datę porodu zaś dokumentuje się skróconym odpisem aktu urodzenia dziecka.
Dokumentem do przyznania i wypłaty zasiłku macierzyńskiego z tytułu urodzenia dziecka podczas pobytu za granicą jest:
Warto podkreślić, że nie wymaga się od ubezpieczonych przetłumaczenia na język polski zaświadczeń lekarskich oraz aktów urodzenia dziecka wystawionych na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej, państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej oraz państw stron umów międzynarodowych w zakresie zabezpieczenia społecznego, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, w języku urzędowym tych państw.
Urodzenie dziecka we Włoszech
Pani Anna, zatrudniona na umowę o pracę w polskiej firmie, została delegowana do pracy we Włoszech, gdzie spędziła 20% czasu w ciągu roku. Gdy zbliżał się termin porodu, Anna zdecydowała się na poród we Włoszech, gdzie miała dostęp do opieki medycznej i wsparcia bliskich. Po porodzie Anna przedstawiła pracodawcy zaświadczenie wystawione przez włoskiego lekarza oraz włoski akt urodzenia dziecka. Dzięki temu mogła uzyskać zasiłek macierzyński w Polsce, bez konieczności tłumaczenia dokumentów na język polski, ponieważ Włochy są członkiem Unii Europejskiej.
Poród w Niemczech i wniosek o zasiłek macierzyński
Pani Maria pracowała w Polsce, ale była często delegowana do Niemiec na krótkie okresy. W czasie jednego z takich wyjazdów urodziła dziecko w niemieckim szpitalu. Maria wiedziała, że ma prawo do zasiłku macierzyńskiego w Polsce, więc po porodzie dostarczyła swojemu pracodawcy niemiecki akt urodzenia oraz zaświadczenie lekarskie o przewidywanej dacie porodu, wystawione wcześniej przez niemieckiego lekarza. Pracodawca przekazał te dokumenty do ZUS, co umożliwiło Marii otrzymanie zasiłku macierzyńskiego bez dodatkowych formalności.
Zasiłek macierzyński po porodzie we Francji
Pani Katarzyna, pracownica polskiej firmy, przez ostatnie kilka miesięcy przed porodem przebywała na delegacji we Francji. Kiedy urodziła tam dziecko, skontaktowała się ze swoim pracodawcą w Polsce, aby dowiedzieć się, jakie dokumenty są potrzebne do uzyskania zasiłku macierzyńskiego. Katarzyna przedstawiła francuski akt urodzenia dziecka oraz zaświadczenie od francuskiego lekarza potwierdzające przewidywaną datę porodu. Dzięki temu mogła w pełni skorzystać z przysługującego jej prawa do zasiłku macierzyńskiego w Polsce, bez potrzeby tłumaczenia dokumentów.
Pracownice ubezpieczone w Polsce, które urodziły dziecko za granicą, mają prawo do zasiłku macierzyńskiego na takich samych zasadach jak w przypadku porodu w kraju. Wystarczy, że dostarczą pracodawcy odpowiednie dokumenty, takie jak akt urodzenia dziecka oraz zaświadczenie lekarskie, które nie muszą być tłumaczone, jeśli zostały wystawione w kraju członkowskim UE lub EFTA. Dzięki temu mogą skorzystać z pełnych świadczeń macierzyńskich bez zbędnych formalności.
Jeśli potrzebujesz profesjonalnej pomocy prawnej online lub wsparcia w sporządzaniu pism związanych z urlopem macierzyńskim i zasiłkiem, skontaktuj się z nami, a zapewnimy szybkie i fachowe wsparcie dopasowane do Twoich potrzeb. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - Dz.U. 1999 nr 60 poz. 636
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
