Autor: Marta Handzlik
Od niespełna dwóch miesięcy jestem zatrudniona na pełen etat na umowę o pracę na okres 1 roku. Prowadzę również działalność gospodarczą. Jestem w ciąży. Zamierzam pracować, jak najdłużej będę mogła. Termin porodu wypada jeszcze na czas, kiedy obowiązywać będzie umowa o pracę, jak i 12 tygodni urlopu macierzyńskiego. Czy po wygaśnięciu umowy ZUS dalej będzie mi płacić za kolejne 14 tygodni, a później 26 tygodni wychowawczego, pomimo tego że nie opłacam dobrowolnej składki chorobowej jako przedsiębiorca? Jeśli nie, to co w takiej sytuacji zrobić? Czy po wygaśnięciu umowy o pracę, prowadząc działalność i zakładając, że opłacę dobrowolne składki chorobowe, należy mi się urlop wychowawczy, czy tylko macierzyński?
Jeśli jest Pani zatrudniona na czas określony, to wygaśnięcie umowy w czasie urlopu rodzicielskiego nie spowoduje, że Pani nie otrzyma już świadczeń. Zasiłek macierzyński będzie bowiem wypłacany dalej. Jednak po zakończeniu pobierania zasiłku rodzicielskiego urlop wychowawczy z tytułu umowy o pracę przysługiwał nie będzie, bo Pani nie będzie już pracownikiem.
Na podstawie wniosku o udzielenie urlopu, którego wymiar wykracza poza okres, na jaki została zawarta umowa o pracę, pracodawca udziela urlopu wyłącznie na okres do ostatniego dnia zatrudnienia. W celu wypłaty zasiłku macierzyńskiego za okres od dnia następnego po ustaniu zatrudnienia pracodawca powinien przekazać do ZUS, oprócz zaświadczenia płatnika składek na druku ZUS Z-3 oraz skróconego odpisu aktu urodzenia dziecka albo jego kopii poświadczonej za zgodność z oryginałem, dodatkowo poświadczoną za zgodność z oryginałem kopię wniosku o udzielenie odpowiednich urlopów oraz informację o wysokości procentowej wypłacanego przez płatnika składek zasiłku macierzyńskiego, o ile informacja taka nie została zawarta w zaświadczeniu ZUS Z-3.
Osoba zatrudniona na umowę o pracę obowiązkowo podlega ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu, wypadkowemu i zdrowotnemu. Bez względu na wymiar etatu i wysokość wynagrodzenia składki muszą być odprowadzane od wynagrodzenia i opłacane przez pracodawcę, czyli płatnika składek.
Zobacz również: Ile wynosi zasiłek macierzyński na pół etatu?
Jeżeli przedsiębiorca jest zatrudniony na umowę o pracę i jednocześnie prowadzi działalność, następuje zbieg tytułów ubezpieczeń. Jeżeli osoba prowadząca działalność otrzymuje z tytułu zatrudnienia co najmniej minimalne wynagrodzenie, opłacanie składek społecznych z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej jest dobrowolne, obowiązkowa jest wyłącznie składka zdrowotna. To z kolei skutkuje tym, że nie można w okresie pozostawania w stosunku pracy opłacać składki chorobowej z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej.
Taką interpretację przepisów potwierdził także Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 października 2008r. (II UK 32/08), stwierdzając, że podleganie przez kobietę obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu stosunku pracy i uzyskanie prawa do zasiłku macierzyńskiego, wyklucza równoczesne podleganie dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej i uzyskanie prawa do drugiego zasiłku macierzyńskiego.
Podsumowując: zasiłek macierzyński (za okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego) będzie Pani przysługiwał także po zakończeniu umowy o pracę, niezależnie od tego, czy opłaca Pani składkę chorobową z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Jednak urlop wychowawczy już z tego tytułu przysługiwać nie będzie.
Urlop wychowawczy, zgodnie z art. 186 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. 2018 r., poz. 108) – przysługuje osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę. Pracownik, który zatrudniony jest co najmniej 6 miesięcy, ma prawo do urlopu wychowawczego, którego wymiar wynosi 35 miesięcy, plus jeden dodatkowy miesiąc dla drugiego rodzica, w celu sprawowania opieki nad dzieckiem.
Osoba prowadząca działalność gospodarczą, która zawiesi firmę w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, będzie mogła skorzystać po spełnieniu określonych warunków z tzw. „urlopu wychowawczego dla przedsiębiorców”.
Zobacz również: Umowa na okres próbny a ciąża
Warunkiem koniecznym do spełnienia w celu skorzystania z urlopu wychowawczego przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą jest 6-miesięczny staż opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Co ważne, okres ten nie może być przerywany oraz musi następować bezpośrednio przed urlopem wychowawczym.
Co do zasady urlop wychowawczy jest urlopem bezpłatnym. Jednak w czasie korzystania z tego urlopu pracownik – uprawniony do zasiłku rodzinnego – może otrzymywać tak zwany dodatek wychowawczy. Jednak dodatek ten przysługuje osobie uprawnionej do urlopu wychowawczego, czyli matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli dziecko pozostaje pod jego faktyczną opieką.
Aby móc jako przedsiębiorca rozpocząć tak zwany „urlop wychowawczy”, musi Pani zawiesić działalność. Mimo że cel jest podobny (opieka na dzieckiem), nie można jednak takiego zawieszenia działalności traktować jak urlop wychowawczy, który – co należy podkreślić – przewidziany jest wyłącznie dla pracowników. A to z kolei oznacza, że nie otrzyma Pani dodatku wychowawczego.
Jeśli poród nastąpi jeszcze w czasie trwania stosunku pracy, to należy się urlop macierzyński i rodzicielski (a jeśli umowa wygaśnie z dniem porodu, to za ten okres należeć się będzie zasiłek macierzyński). Słowem – jeśli w chwili porodu będzie Pani jeszcze zatrudniona na etacie, to bez względu na to, czy umowa w tym dniu wygaśnie, czy nie, i czy prowadzona jest działalność – przysługuje Pani roczny zasiłek macierzyński (za okres macierzyńskiego i rodzicielskiego).
Zobacz również: Działalność gospodarcza a urlop macierzyński
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
