Autor: Małgorzata Zegarowicz-Sobuń
Mam problem dotyczący nowych zasad emerytalnych. Z początkiem 2005 r. zostałem powołany do służby zasadniczej, która została przedłużona kontraktami do roku 2009 (żołnierz nadterminowy). W roku 2009 zostałem zwolniony do cywila. Od roku 2018 jestem żołnierzem zawodowym i tu nasuwa się pytanie: czy idę starymi zasadami emerytalnymi? Jeśli tak, to czy muszę poprzez oświadczenie wybrać, jakimi zasadami chce iść? I gdzie takie oświadczenie złożyć?
Nabycie praw emerytalnych oraz praw do innych świadczeń przysługującym żołnierzom zawodowym reguluje ustawa z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2016 r., poz. 1037 z późn.zm.). W niniejszej ustawie zasady dotyczące nabycia praw emerytalnych uzależnione są od daty, z którą łączy się pierwsze powołanie do służby.
I tak: stare zasady dotyczą żołnierzy, którzy zostali zatrudnieni do 31 grudnia 2012 r., natomiast żołnierze, którzy zostali powołani do zawodowej służby wojskowej po raz pierwszy po dniu 31 grudnia 2012 r. podlegają nowym regulacjom.
Zgodnie z nowymi przepisami ustawy, które obowiązują od stycznia 2013 r. prawo do emerytury żołnierze zyskują po odsłużeniu minimum 25 lat i ukończeniu wieku 55 lat.
Zobacz również: Zamiana emerytury mundurowej na cywilną
Od powyższej zasady został przewidziany wyjątek, bowiem prawo do emerytury na starych zasadach nabędą, bądź nabyli, żołnierze:
1) pełniący służbę kandydacką w dniu 1 stycznia 2013 r., w przypadku powołania do zawodowej służby wojskowej bezpośrednio po ukończeniu służby kandydackiej;
2) powołani do zawodowej służby wojskowej po dniu 31 grudnia 2012 r., jeżeli przed tym powołaniem pełnił służbę w Policji, Urzędzie Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego, Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Straży Granicznej, Biurze Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej lub Służbie Więziennej, do której został powołany przed dniem 1 stycznia 2013 r.
Zgodnie ze „starymi zasadami” emerytura wojskowa przysługuje żołnierzowi zwolnionemu z zawodowej służby wojskowej, który w dniu zwolnienia z tej służby posiada 15 lat służby wojskowej w Wojsku Polskim, z takim oto zastrzeżeniem, że do okresów służby wojskowej, od których uzależnione jest nabycie prawa do emerytury, zalicza się również okres urlopu wychowawczego w wymiarze łącznym nie większym niż 3 lata oraz okresy służby równorzędnej.
Żołnierz, który nie nabywa prawa do emerytury wojskowej, będzie mógł nabyć prawo do emerytury powszechnej na podstawie ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Art. 18a ustawy o emeryturach żołnierzy zawodowych stanowi, iż żołnierzowi powołanemu po raz pierwszy po dniu 31 grudnia 2012 r. do zawodowej służby wojskowej lub służby kandydackiej emerytura przysługuje na zasadach i w wysokości określonych w niniejszym rozdziale – na nowych zasadach.
Art. 6 ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz.U.2018, 173) stanowi, iż żołnierzem zawodowym jest żołnierz pełniący stałą albo kontraktową zawodową służbę wojskową. Zgodne z art. 9 powołanie do zawodowej służby wojskowej następuje: do służby stałej – na czas nieokreślony bądź do służby kontraktowej – na czas określony w kontrakcie. Stosunek służbowy żołnierza służby stałej powstaje w drodze powołania na podstawie dobrowolnego zgłoszenia się do tej służby, natomiast żołnierza służby kontraktowej powstaje w drodze powołania na podstawie kontraktu zawartego między osobą, która dobrowolnie zgłosiła się do tej służby, a właściwym organem.
Zasadnicza służba wojskowa to jedna z form odbywania czynnej służby wojskowej. Została prawnie zawieszona z dniem 1.01.2010 r.
Służba nadterminowa to jedna z form niezawodowej służby wojskowej, została również zniesiona z dniem 1.01.2010 r. Przyjęcie do takiej służby równoważne było z zawarciem przez żołnierza z armią kontraktu zobowiązującego go do pełnienia w wojsku służby przez ustalony w umowie czas.
Zobacz również: Służba nadterminowa a emerytura
Z literalnego brzmienia przepisu nowe zasady nabywania prawa do emerytury wojskowej dotyczą żołnierzy powołanych po raz pierwszy po dniu 31 grudnia 2012 r. do zawodowej służby wojskowej lub służby kandydackiej. Zatem wszyscy żołnierze zawodowi i żołnierze służby kandydackiej będący w służbie przed 1.01.2013 r. zostaną objęci starym systemem nabywania praw emerytalnych.
Nadterminowa zasadnicza służba wojskowa – to szczególna forma czynnej służby wojskowej. Zgodnie z wyrokiem SA w Krakowie z dn. 02.06.2009 r. III SA/Kr 1297/08 żołnierz nadterminowej służby wojskowej w dalszym ciągu pełni zasadniczą służbę wojskową, co nie zmienia faktu, iż służba ta jest odrębnym rodzajem czynnej służby wojskowej, innym niż zasadnicza służba wojskowa (wyrok z dnia 20 lutego 1996 r., WR 15/96). Uregulowana była w uchylonych już art. 59 pkt 1 lit. a i b i 86 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, j.t. Dz. U. z 1992 r. Nr 4, poz. 16).
W wyroku powyższym Sąd wyraził pogląd, że z „uwagi na status takiego żołnierza, określony w wielu szczegółowych przepisach, można wyrazić pogląd, że żołnierz taki nie jest ani żołnierzem pełniącym zasadniczą służbę wojskową, ani żołnierzem pełniącym służbę wojskową w charakterze kandydata na żołnierza zawodowego, ani też osobą spełniającą zastępczo obowiązek służby wojskowej. Nadterminowa zasadnicza służba wojskowa ma swój samodzielny byt, a żołnierz pełniący taką służbę podlega ściśle określonym specjalnie dla niej regułom prawnym – w szczególności rozporządzeniu MON z dnia 12 października 2004 r. w sprawie trybu przyjmowania oraz sposobu odbywania nadterminowej zasadniczej służby wojskowej (Dz. U. z dnia 4 listopada 2004 r.).
W pierwszej kolejności trzeba zwrócić uwagę na to, że żołnierzem nadterminowej zasadniczej służby wojskowej może zostać tylko żołnierz, który odbył już zasadniczą służbę wojskową, i spełniający warunki z rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej. Żołnierz pełniący nadterminową zasadniczą służbę wojskową mógł ubiegać się o powołanie do służby wojskowej pełnionej w charakterze kandydata na żołnierza zawodowego lub do zawodowej służby wojskowej na zasadach i w trybie określonym w stosownych przepisach.
Żołnierze nadterminowi pełnili również służbę na stanowiskach służbowych szeregowych zasadniczej służby wojskowej lub niektórych stanowiskach żołnierzy zawodowych. Zgodnie z § 7 rozporządzenia… – z dniem rozpoczęcia pełnienia służby nadterminowej dowódca jednostki wojskowej rozkazem dziennym przydzielał żołnierza do pododdziału, wyznaczał na stanowisko służbowe przewidziane dla szeregowych zawodowych, starszych szeregowych zawodowych lub podoficerów zawodowych oraz dopełniał obowiązku meldunkowego tego żołnierza.
Żołnierze nadterminowi z dniem 1 stycznia 2010 roku stali się z mocy prawa – w przypadku wyrażenia zgody – żołnierzami zawodowymi.
Natomiast żołnierze nadterminowi, którzy nie wyrazili takiej zgody, służbę nadterminową pełnili do upływu terminu posiadanego kontraktu.
Wskazać też należy, że w przeciwieństwie do żołnierza odbywającego zasadniczą służbę wojskową, żołnierz nadterminowej zasadniczej służby wojskowej pełnił służbę w wymiarze czasu służby określonej jej zadaniem służbowym oraz zachowaniem prawa do wypoczynku na zasadach odnoszących się do żołnierzy zawodowych.
Zobacz również: Renta rodzinna po emerycie wojskowym
Emerytura wojskowa będzie przysługiwać żołnierzowi zwolnionemu z zawodowej służby wojskowej, który w dniu zwolnienia z tej służby posiada 15 (pełnych) lat służby w Wojsku Polskim. Dotyczy to osób, które rozpoczęły służbę wojskową przed 1 stycznia 2013 r.
Od 2005 r. został Pan powołany do zasadniczej służby wojskowej i kontynuował Pan służbę jako żołnierz nadterminowej służby wojskowej do 2009 r. Od 2018 r. pełni Pan zawodową służbę wojskową.
Musi Pan odróżnić pierwsze powołanie do służby od pierwszego powołania do zawodowej służby wojskowej.
Istotne w tej kwestii będą zapisy Pańskiego kontraktu. Mając na uwadze to wszystko, uznałabym, że data, z którą łączy się pierwsze powołanie do służby zawodowej – to data kontraktu na pełnienie nadterminowej służby wojskowej – pod warunkiem, że zajmował Pan stanowisko żołnierza zawodowego lub kandydata na takiego żołnierza. Jeżeli natomiast w 2018 r. został Pan po raz pierwszy powołany do zawodowej służby wojskowej, to podlega Pan nowym regulacjom.
Czynna służba wojskowa polega na ciągłym pełnieniu obowiązków służbowych (zasadnicza służba wojskowa, nadterminowa zasadnicza służba wojskowa, przeszkolenie wojskowe, ćwiczenia wojskowe, okresowa służba wojskowa).
Służba zawodowa – polega na wykonywaniu obowiązków, na podstawie powołania.
Andrzej, żołnierz zawodowy od 2001 roku
Andrzej rozpoczął swoją służbę w Wojsku Polskim w 2001 roku. Jego kariera wojskowa rozpoczęła się od zasadniczej służby wojskowej, po której zdecydował się na kontynuację kariery w wojsku jako żołnierz zawodowy. Dzięki temu, że jego pierwsze powołanie do zawodowej służby wojskowej miało miejsce przed końcem 2012 roku, Andrzej podlega "starym zasadom" emerytalnym. To oznacza, że po ukończeniu wymaganego okresu służby, będzie mógł przejść na emeryturę wojskową zgodnie z przepisami obowiązującymi przed 2013 rokiem. Andrzej, zadowolony z perspektywy wcześniejszego zakończenia służby, już teraz planuje, jak wykorzysta swoje emerytalne lata.
Beata, przechodząca z Policji do Wojska Polskiego w 2013 roku
Beata przez wiele lat służyła w Policji, jednak na początku 2013 roku zdecydowała się na zmianę barw i dołączyła do Wojska Polskiego. Mimo że jej pierwsze powołanie do zawodowej służby wojskowej miało miejsce już po wprowadzeniu "nowych zasad", Beata kwalifikuje się do emerytury na starych zasadach dzięki wcześniejszej służbie w Policji. Ta wyjątkowa ścieżka umożliwi jej skorzystanie z korzystniejszego systemu emerytalnego, co było jednym z powodów jej przejścia do wojska.
Cezary, rozpoczynający służbę w Wojsku Polskim w 2018 roku
Cezary, zafascynowany życiem wojskowym, zdecydował się wstąpić do Wojska Polskiego w 2018 roku. Jako że jego pierwsze powołanie do zawodowej służby wojskowej nastąpiło po 2012 roku, Cezary podlega "nowym zasadom" emerytalnym. To oznacza, że prawo do emerytury uzyska po odsłużeniu co najmniej 25 lat służby i osiągnięciu wieku 55 lat. Cezary jest świadomy, że jego droga do emerytury wojskowej będzie dłuższa, ale jest gotów służyć swojemu krajowi z pełnym zaangażowaniem przez wymagany okres.
Artykuł omawia zasady nabycia praw emerytalnych przez żołnierzy zawodowych, wskazując na różnice między "starymi" a "nowymi" zasadami, które zależą od daty pierwszego powołania do służby. Podkreśla istotne wyjątki i warunki, które umożliwiają niektórym żołnierzom przejście na emeryturę na korzystniejszych warunkach, oraz wyjaśnia, jakie kroki należy podjąć, aby skorzystać z preferencyjnego systemu emerytalnego.
Potrzebujesz pomocy w zrozumieniu zasad emerytalnych dla żołnierzy zawodowych? Skorzystaj z naszych porad prawnych online i profesjonalnego wsparcia w przygotowaniu niezbędnych pism. Zapewniamy szybką i skuteczną pomoc, dostosowaną do Twojej indywidualnej sytuacji. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin - Dz.U. 1994 nr 10 poz. 36
2. Ustawa z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin - Dz.U. 1994 nr 53 poz.214
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
