Autor: Małgorzata Zegarowicz-Sobuń
Sprawa dotyczy osoby(mężczyzny) czynnej zawodowo, pracującej od 1975 r., urodzonej w kwietniu 1958 r. Obecnie jej staż pracy wynosi 42 lata, w tym 23 lata w warunkach szkodliwych. Po wstępnej konsultacji z ZUS-ie stwierdzono, że emerytura w wieku lat 60 nie przysługuje. Czy jest szansa, aby dochodzić przyznania emerytury w sądzie? Jak w tym przypadku postępować?
Osoba, której dotyczy pytani uzyska wiek 60 lat w kwietniu 2018 r.
Zacznę od udzielenia odpowiedzi na dwa ostatnie pytania. Domniemywam, że wstępna konsultacja w jednostce ZUS-u nie zakończyła się wydaniem pisemnej decyzji. Jeżeli owa zostanie wydana, wówczas zgodnie z zamieszczonym w treści decyzji pouczeniem służy odwołanie. Tak więc warunkiem wszczęcia postępowania sądowego jest otrzymanie decyzji odmawiającej prawa do emerytury.
Jeżeli chodzi o nabycie praw do emerytury, to zgodnie z nową ustawą emerytalną wiekiem uprawniającym mężczyzn do przejścia na emeryturę jest ukończenie 65 lat. Nadal możliwe jest uzyskanie wcześniejszej emerytury, o której mowa w art. 24 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 887, 1948, 2036 i 2260 oraz z 2017 r. poz. 2 i 38) – tzw. emerytury pomostowej w wieku 60 lat, o ile spełnione są warunki określone przepisami – ustawą z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych.
Zobacz również: Emerytura KRUS i ZUS jednocześnie
Pisała Pani o tym, że osoba jest czynna zawodowo. Może w tym tkwi problem. Przed przejściem na taką emeryturę stosunek pracy musi zostać rozwiązany. Zgodnie z art. 4 „prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5–12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:
1) urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.;
2) ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;
3) osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;
4) ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5–9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;
5) przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;
6) po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;
7) nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy”.
Zobacz również: Ile wynosi emerytura górnika?
„Prawo do emerytury pomostowej przysługuje również osobie, która:
1) po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;
2) spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1-5 i 7 i art. 5-12;
3) w dniu wejścia w życie ustawy miała wymagany w przepisach, o których mowa w pkt 2, okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3”.
Wyjątki opisane w art. 5–12 dotyczą m.in. pracowników wykonujących pracę w powietrzu na statkach, w morskich portach handlowych oraz przedsiębiorstwach pomocniczych działających na rzecz tych portów, pracy w hutnictwie, pracy maszynistów pojazdów trakcyjnych,członków zawodowych ekip ratownictwa górskiego, prac górniczych, a także innych wymienionych w ustawie.
Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy „prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku. Zgodnie z ust. 2 prace o szczególnym charakterze to prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się”.
Są to m.in. prace w górnictwie, hutnictwie, energetyce, przemyśle metalowym, chemicznym, budowlanym, drzewnym, papierniczym, lekkim, poligraficznym, rolno-spożywczym, w budownictwie, leśnictwie, transporcie, rolnictwie, gospodarce komunalnej, służbie zdrowia, opiece społecznej. Jeżeli chodzi o osoby, które mogą się starać o nabycie takiej emerytury, będą to: rybacy morscy, ratownicy GOPR, osoby pracujące na statkach powietrznych, portach morskich, przy przetwórstwie azbestu, ołowiu, kadmu, pracach garbarskich, w podziemnych kanałach ściekowych. Prace wymienione zostały w specjalnych wykazach.
Przy ustalaniu okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał wynagrodzenie lub świadczenie z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Żołnierze zawodowi, funkcjonariusze Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Służby Więziennej i Państwowej Straży Pożarnej nabywają prawo do emerytury pomostowej, jeżeli nie spełniają warunków do nabycia prawa lub utracili prawo do emerytury określonej w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym tych osób.
Prawo do emerytury pomostowej powstaje z dniem spełnienia warunków wymaganych do nabycia tego prawa. Postępowanie w sprawie emerytury pomostowej wszczyna się na wniosek ubezpieczonego zgłoszony bezpośrednio lub za pośrednictwem płatnika składek w organie rentowym.
Proszę bardzo dokładnie przeanalizować dokumenty potwierdzające pracę w szczególnych warunkach bądź w szczególnym charakterze i upewnić się, że praca wykonywana przez tę osobę zawiera się wykazie.
Zobacz również: Ile wynosi dodatek za szkodliwe warunki pracy?
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika