Autor: Marta Handzlik
Odziedziczyliśmy z żoną i teściową dług po firmie teścia wobec ZUS. Dług dotyczy okresu od czerwca 2000 r. do grudnia 2006 r. Proszę o informację, jaki okres już się przedawnił, za jakie lata możemy starać się o przedawnienie.
Pierwszego stycznia 2012 r. weszły w życie nowe zapisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, które m.in. zmieniają okres przedawnienia składek ZUS. Nowy okres przedawnienia wynosi 5 lat. Są jednak wyjątki.
Do końca 2011 roku obowiązywał okres przedawnienia składek ZUS wynoszący 10 lat. Tak długi okres przedawnienia został wprowadzony w roku 2003 (przed tą datą okres przedawnienia składek również wynosił 5 lat). Od 1 stycznia 2012 r. okres przedawnienia ponownie wynosi 5 lat, licząc od dnia, w którym składki stały się wymagalne.
W nowych przepisach znalazło się jednak pewne zastrzeżenie. Otóż jeśli składki stały się wymagalne przed dniem 1 stycznia 2012 r., to nowy 5-letni bieg przedawnienia i tak zaczyna się dopiero od dnia 1 stycznia 2012 r. Wyjątek stanowi sytuacja, w której składki wymagalne przed dniem 1 stycznia 2012 r., zgodnie ze starym 10-letnim biegiem przedawnienia, przedawniłyby się wcześniej. W takiej sytuacji przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu a nie zgodnie z nowymi przepisami.
Oznacza to, że wszystkie składki począwszy od 1 stycznia 2012 roku objęte są 5-letnim okresem przedawnienia.
Składki wymagalne przed 1 stycznia 2012 roku przedawniają się po 10 latach, chyba że korzystniej stosować do nich termin 5-letni liczony od 1 stycznia 2012 r.
A więc wszystkie składki wymagalne po 1.02.2007 r. przedawniłyby się według starych zasad po 1.02.2017 r., dlatego do nich korzystniej jest stosować nowe przepisy, aby przedawniły się 1 stycznia 2017 r.
Wszystkie składki wymagalne od 1.01.2005 do 1.02.2007 r. staną się przedawnione po 10 latach (odpowiednio w latach 2015- 2017).
Składki wymagalne przed 1.01.2005 r. są już przedawnione, gdyż upłynął termin 10-letni od dnia ich wymagalności.
W tym miejscu należy również przypomnieć, że 20 lipca 2011 r. weszły w życie znowelizowane przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, które poszerzają katalog zdarzeń zawieszających bieg terminu przedawnienia. Do katalogu tych zdarzeń dodano „wydanie decyzji ustalającej obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym, podstawę wymiaru składek lub obowiązek opłacania składek na te ubezpieczenia”.
Zobacz również: Tytuł wykonawczy ZUS przedawnienie
Przy poprzednim, 10-letnim okresie przedawnienia ZUS-owi nie tak łatwo było zawiesić bieg terminu przedawnienia. Obecnie już samo wydanie decyzji przez ZUS zawiesza bieg terminu przedawnienia. Jest więc wysoce prawdopodobne, że w wielu przypadkach dłuższy 10-letni okres przedawnienia (ale bez możliwości zawieszenia jego biegu wydaniem decyzji przez ZUS) mógłby być de facto krótszy niż obecny 5-letni okres, który jednakże ZUS może zawiesić w każdej chwili, wydając decyzję o podleganiu ubezpieczeniom. A w zakresie wydawania takich decyzji ZUS nie jest niczym ograniczony.
Jeśli więc co do składek wymagalnych przed 1.01.2005 r. nie nastąpiło przerwanie biegu przedawnienia, to praktycznie wszystkie składki od roku 2000 do końca roku 2004 są przedawnione. Kolejne składki będą się przedawniać zgodnie z zasadami opisanymi wyżej.
Przerwanie biegu przedawnienia powoduje, że po każdym przerwaniu przedawnienie biegnie na nowo. Jeśli więc ZUS próbował wyegzekwować należne składki i uzyskał wyrok sądowy, albo wezwał teścia do ich uregulowania, to od każdej takiej czynności przedawnienie biegnie na nowo. Trzeba więc odszukać dokumenty w sprawie i porównać daty działań ZUS-u z terminami przedawnienia.
Przykład 1: Spadek z 2010 roku
Pan Kowalski odziedziczył po ojcu, który zmarł w 2010 roku, niewielki warsztat samochodowy wraz z długami w ZUS. Długi te pochodziły z lat 2005-2009. Zgodnie z przepisami, do końca 2011 roku obowiązywał 10-letni okres przedawnienia. Ponieważ od 1 stycznia 2012 r. obowiązuje 5-letni okres przedawnienia, liczony od dnia wymagalności składki, ale z zastrzeżeniem, że dla składek wymagalnych przed 1 stycznia 2012 r. bieg przedawnienia rozpoczyna się od tej daty, korzystniejsze jest zastosowanie nowych przepisów. Oznacza to, że składki z lat 2005-2006 przedawniły się 1 stycznia 2017 r. (5 lat od 1 stycznia 2012 r.), a składki z lat 2007-2009 przedawniły się odpowiednio w latach 2018-2020. Pan Kowalski, analizując dokumenty, odkrył jednak, że w 2008 roku ZUS wysłał do jego ojca upomnienie o zaległościach. To przerwało bieg przedawnienia dla składek z 2007 roku. W związku z tym, przedawnienie tych składek zaczęło biec na nowo od daty upomnienia.
Firma zamknięta przed 2005 rokiem
Pani Nowak odziedziczyła po dziadku, który zmarł w 2022 roku, dokumenty po jego firmie, którą zamknął przed 2005 rokiem. Wśród dokumentów znalazły się wezwania do zapłaty składek ZUS z lat 2000-2004. Ponieważ od dnia wymagalności tych składek upłynęło więcej niż 10 lat (obowiązujący wówczas okres przedawnienia), a nie było żadnych działań ze strony ZUS, które mogłyby przerwać bieg przedawnienia, długi te są w całości przedawnione. Pani Nowak nie musi ich spłacać.
Decyzja ZUS z 2013 roku
Pan Wiśniewski odziedziczył po matce, która zmarła w 2015 roku, długi w ZUS z lat 2008-2012. Analizując dokumenty, pan Wiśniewski znalazł decyzję ZUS z 2013 roku, ustalającą wysokość zaległych składek. Wydanie tej decyzji zawiesiło bieg przedawnienia. Oznacza to, że przedawnienie dla składek z lat 2008-2012 nie rozpoczęło się od nowa w 2012 roku, ale dopiero po dacie wydania decyzji w 2013 roku. W związku z tym, przedawnienie tych składek nastąpiło 5 lat później, czyli w 2018 roku (dla składek z 2008 r.), 2019 roku (dla składek z 2009r.) itd.
Kwestia przedawnienia długów w ZUS po zmarłym przedsiębiorcy jest złożona i zależy od daty powstania długu, daty ewentualnych działań windykacyjnych ZUS oraz daty śmierci przedsiębiorcy. Kluczowe jest ustalenie, czy miały miejsce działania ZUS przerywające bieg przedawnienia (np. decyzje, upomnienia), a także uwzględnienie zmian w przepisach dotyczących okresu przedawnienia. W wielu przypadkach długi mogą ulec przedawnieniu, co zwalnia spadkobierców z obowiązku ich spłaty. Zawsze warto dokładnie przeanalizować dokumenty i w razie wątpliwości skonsultować się ze specjalistą.
Potrzebujesz pomocy w kwestiach związanych z długami w ZUS po zmarłym przedsiębiorcy? Zastanawiasz się, czy odziedziczone zobowiązania uległy przedawnieniu? Oferujemy profesjonalne porady prawne online, dzięki którym uzyskasz jasną i zrozumiałą analizę Twojej sytuacji. Nasi doświadczeni prawnicy specjalizujący się w prawie ubezpieczeń społecznych pomogą Ci ustalić, czy istnieją podstawy do stwierdzenia przedawnienia długu, przeanalizują dokumenty i doradzą, jakie kroki podjąć. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać szybką i skuteczną pomoc prawną bez wychodzenia z domu.
1. Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - Dz.U. 1998 nr 162 poz. 1118
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
