Autor: Izabela Nowacka-Marzeion
Złożyłem w tym roku podanie o przeliczenie emerytury z paragrafu 110a. ZUS do analizy wziął kolejno 10 łat od roku 2009 do 2019, gdzie rok 2019 był rokiem, gdy przeszedłem w lipcu na emeryturę, więc średnią zaniżył do poniżej 250%. Natomiast od 2008 roku do 2018 średnią była powyżej 250%.Czy ZUS musiał wziąć ten 2019 rok pod uwagę?
Zgodnie z Art. 110a ustawy o emeryturach i rentach (Ponowne ustalanie wysokości emerytury):
„1. Wysokość emerytury oblicza się ponownie od podstawy wymiaru ustalonej w sposób określony w art. 15 podstawa wymiaru składek, z uwzględnieniem art. 110 wyższy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru ust. 3, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego przypadającą w całości lub w części po przyznaniu świadczenia, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru przed zastosowaniem ograniczenia, o którym mowa w art. 15 podstawa wymiaru składek ust. 5, jest wyższy niż 250%.
Ustalenie wysokości emerytury zgodnie z ust.1 może nastąpić tylko raz”.
Celem art. 110a ustawy emerytalnej było umożliwienie ponownego przeliczenia emerytury w odniesieniu do osób, wobec których zastosowano w przeszłości ograniczenie wysokości podstawy emerytury do 250% przeciętnego wynagrodzenia. Zasadniczo więc beneficjentem tego przepisu miały być osoby uzyskujące przed wejściem ustawy emerytalnej w życie wysokie wynagrodzenia.
Redakcja art. 110a ustawy emerytalnej nie wskazuje wprost na ograniczenie możliwości przeliczenia świadczenia wyłącznie do osób, które były aktywne zawodowo po przyznaniu emerytury. Ustawodawca nie posłużył się sformułowaniem wskazującym na podleganie ubezpieczeniom (społecznym lub emerytalno-rentowym). Wymaga od świadczeniobiorcy jedynie wskazania podstawy wymiaru składki przypadającej w całości lub części po przyznaniu prawa do świadczenia.
Nie można pomiąć treści art. 110a ustawy emerytalnej odwołującej się do brzmienia art. 15 tej ustawy.
Zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy emerytalnej „na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu”.
Z kolei w wariancie ustalenia podstawy wymiaru emerytury z okresu kolejnych 10 lat kalendarzowych, w grę wchodzą lata wybrane z ostatnich 20 lat kalendarzowych obejmujących okres przypadający bezpośrednio przed rokiem, w którym zgłoszono wniosek o ponowne ustalenie wysokości świadczenia (art. 110a ust. 1 w zw. z art. 110 ust. 3 ustawy emerytalnej).
Jeśli więc przedstawił Pan zarobki po 2019 roku, to kolejne 10 lat musi przypadać na ten okres. Dowolne 20 lat mogłoby obejmować m.in. lata 2008–2018.
Mimo iż z art. 110 ust. 3 w związku z art. 15 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, na podstawie których dokonuje się ponownego przeliczenia świadczenia emerytalnego w sytuacji wskazanej w art. 110a, wynika jedynie, że podstawę wymiaru emerytury stanowi ustalona w sposób określony w art. 15 ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez ubezpieczonego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o ponowne ustalenie wysokości świadczenia, z uwzględnieniem art. 176.
Treść tego przepisu nie obejmuje warunku uwzględnienia innych zarobków lub lat niż ostatnio branych pod uwagę do przeliczenia emerytury, wobec czego nie ma podstaw do odmowy jednorazowego przeliczenia wysokości emerytury w oparciu o art. 110a powyższej ustawy, jeżeli do jej przeliczenia wzięto okres, który w całości lub części stanowił podstawę do obliczenia poprzedniego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru tego świadczenia.
Jednak przeliczenie to przysługuje ubezpieczonym pobierającym świadczenia ze „starego systemu”, którzy po przyznaniu emerytury nadal pracowali. Aby móc na nowo obliczyć wysokość świadczenia na podstawie art. 110a, który obowiązuje od 1 maja 2015 r., trzeba wskazać okresy zatrudnienia, które przypadają w całości lub w części po przyznaniu emerytury (w przypadku Pana do obliczeń musi być przyjęty choćby jeden rok po uzyskaniu prawa do emerytury). Z możliwości ponownego przeliczenia można skorzystać tylko wtedy, gdy nowo obliczony wskaźnik jest wyższy od 250% podstawy wymiaru świadczenia.
Pan Jan przeszedł na emeryturę w 2015 roku, ale wciąż pracował na pół etatu do 2019 roku. W 2023 roku złożył wniosek o ponowne przeliczenie emerytury zgodnie z art. 110a. ZUS uwzględnił jego zarobki z lat 2010–2019, co spowodowało podniesienie podstawy wymiaru świadczenia. Dzięki temu jego emerytura wzrosła, ponieważ wskaźnik za lata pracy po przyznaniu emerytury przekroczył 250%.
Pani Maria przeszła na emeryturę w 2016 roku i przez kolejne trzy lata prowadziła własną firmę. W 2024 roku poprosiła o ponowne przeliczenie emerytury, wskazując lata 2006–2016. ZUS uwzględnił również jej przychody z lat prowadzenia działalności, co podniosło wskaźnik podstawy wymiaru powyżej 250%. Jej emerytura została podniesiona, co poprawiło jej sytuację finansową.
Pan Adam, emeryt od 2014 roku, złożył wniosek o ponowne przeliczenie w 2022 roku. Przez kilka lat pracował w niepełnym wymiarze godzin. ZUS przyjął jego zarobki z lat 2003–2014, ale wskaźnik nie przekroczył 250%. Mimo to, skorzystał z możliwości ponownego przeliczenia, co pozwoliło mu na niewielkie zwiększenie świadczenia, chociaż oczekiwał wyższej podwyżki.
Ponowne przeliczenie emerytury zgodnie z art. 110a ustawy o emeryturach i rentach może przynieść korzyści, szczególnie osobom, które pracowały po przyznaniu świadczenia i ich wskaźnik wysokości podstawy wymiaru przekroczył 250%. Warto złożyć wniosek, jeśli istnieje możliwość, że zarobki z wybranych lat pozwolą na podwyższenie emerytury. Należy jednak pamiętać, że przeliczenie jest możliwe tylko raz.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online oraz pomoc w sporządzaniu pism i wniosków, aby skutecznie rozwiązać Twoje problemy prawne bez wychodzenia z domu. Szybko, rzetelnie i wygodnie – zaufaj ekspertom! Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - Dz.U. 1998 nr 162 poz. 1118
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
