Autor: Paulina Olejniczak-Suchodolska
Jestem emerytem. Czy okres pobierania stypendium fundowanego w czasie studiów wlicza się do okresów składkowych przy ustalaniu kapitału początkowego emerytury? ZUS odrzucił mój wniosek o ponowne przeliczenie kapitału.
Stypendia wypłacone pracownikowi w czasie studiów w okresie od 1968 r. do 31.12.1977 r. nie stanowiły podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne i tym samym nie podlegają uwzględnieniu przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytury. Wynika to z obowiązującego wówczas rozporządzenia Przewodniczącego Komitetu Pracy i Płac z dnia 19.08.1968 r. w sprawie obliczania podstawy wymiaru emerytury lub renty, zasiłków z ubezpieczenia społecznego na wypadek choroby i macierzyństwa oraz składek na ubezpieczenie społeczne, a także z uchwały nr 103 Rady Ministrów z dnia 25 maja 1971 r. – zaliczały one stypendia do tzw. innych wynagrodzeń wypłacanych poza osobowym funduszem płac.
Z kolei rozporządzenie Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z dnia 13 grudnia 1976 r. w sprawie dostosowania niektórych przepisów o ubezpieczeniu społecznym i o ubezpieczeniu rodzinnym do zasad określających składniki funduszu płac stanowiło, że podstawę wymiaru składek stanowią wypłaty pieniężne oraz świadczenia w naturze zaliczone do osobowego funduszu płac. Uchwała Rady Ministrów nr 158 z dnia 7 grudnia 1976 r. w sprawie składników funduszu płac wskazywała, że osobowy fundusz płac obejmuje m.in. wynagrodzenia wypłacane z funduszu płac uczniów oraz stypendia pracownicze i fundowane. Z tego też względu w okresie od 1 stycznia 1977 r. do 31 grudnia 1983 r. stypendia pracownicze stanowiły podstawę wymiaru składek i uwzględnia się je w podstawie wymiaru emerytury.
Jeśli więc stypendium wypłacała uczelnia (a nie pracodawca w latach wyżej wskazanych, gdy należało je zaliczyć), czyli była to forma wsparcia finansowego dla studenta od uczelni, to takie świadczenie nie podlegało ubezpieczeniu społecznemu i prawidłowo nie podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru emerytury.
Proszę spojrzeć na uzasadnienie wyroku SO w Suwałkach z dnia 7 czerwca 2013 r. (sygn. akt III U579/12):
„Na wysokość kapitału początkowego odwołującej się i wysokość jej emerytury wpłynąć jednak w sprawie mogło tylko uwzględnienie, przy liczeniu tego kapitału początkowego i emerytury, zakwestionowanego okresu nauki w Akademii (…) społecznych w W. jako okresu składkowego oraz uwzględnienie w podstawie wymiaru składek za 1988 i 1989 rok nagród, jakie wynikają z kwoty wynagrodzeń odwołującej się. Nie można natomiast było zaliczyć do podstawy wymiaru składek stypendium, jakie otrzymywała w okresie od 1.01.1984 r. do 31.07.1986 r. Wynagrodzenie zaś za okres od 1.12.1975 r. do 30.09.1981 r. nie miało wypływu w obliczu opinii biegłej sądowej z zakresu rachunkowości i finansów na obliczenie w najkorzystniejszej wersji wskaźnika wysokości podstawy wymiaru, czy to kapitału początkowego, czy to emerytury. Wynagrodzenia tymczasem za okres od 2.02.1972 r. do 31.08.1976 r. nie można było ustalić.
Ustosunkowując się do tego, że nie można było zaliczyć do podstawy wymiaru składek stypendium, jakie odwołująca się otrzymywała w okresie od 1.01.1984 r. do 31.07.1986 r., to wskazać należy, że w całości podzielić tu trzeba stanowisko organu rentowego. Rzeczywiście bowiem w obliczu powołanych przez organ rentowy przepisów prawa stypendia nie stanowiły od 1.01.1984 r. podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne. Jednoznacznie to wynika z treści § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy, Płacy i Spraw Socjalnych z dnia 27.12.1983 r. w sprawie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne za pracowników uspołecznionych zakładów pracy (Dz. U. Nr 73, poz. 332 ze zm.) i § 1 ust. 2 pkt 17 uchwały Nr 33 Rady Ministrów z dnia 25.03.1983 r. w sprawie klasyfikacji wynagrodzeń w jednostkach gospodarki uspołecznionej (MP z 1983 r. Nr 15, poz. 85 ze zm.). W ich konsekwencji do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne nie zaliczało się wszelkiego rodzaju stypendiów, w tym stypendiów fundowanych, stypendiów pracowniczych oraz stypendiów dla sportowców. Stąd stypendium pobierane przez odwołującą się z okresu jej studiów od 1.01.1984 r. do 31.07.1986 r. nie mogło być brane pod uwagę przy wyliczeniu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru jej kapitału początkowego oraz emerytury.
Wbrew twierdzeniom odwołującej się nie można było tego stypendium potraktować jako wynagrodzenia otrzymanego przez nią z racji zatrudnienia w Komitecie Wojewódzkim (…) w S., gdyż cały czas pozostawała w czasie studiów w stosunku pracy z tą jednostką. Nie było to bowiem wynagrodzenie, a stypendium, jak wynika z informacji Archiwum Akt Nowych w W. Wszystkie natomiast stypendia, w tym i stypendia pracownicze, były od 1.10.1984 r. wyłączone z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne. W związku z tym nie mogą być obecnie uwzględnione przy liczeniu kapitału początkowego bądź emerytury, gdyż nie mogą być brane pod uwagę przy wyliczeniu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru tego kapitału bądź emerytury.
Było to zapewne konsekwencją nowego z mocy ustawy z dnia 14.12.1982 r. o zapatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. z 1982 r. Nr 40, poz. 267) uregulowania okresów zaliczonych do okresu zatrudnienia. Na podstawie art. 13 ust. 3 pkt 2 tej ustawy za okresy zaliczone do okresów zatrudnienia uważało się również między innymi i okresy nauki w szkole, do której pracownik został skierowany przez zakład pracy, oraz nauki w szkole wyższej pod warunkiem uprzedniego zatrudnienia, jeżeli nauka ta ukończona została przed dniem wejścia w życie ustawy. Ustawa ta weszła w życie 1.01.1983 r., a do tej pory J. G. nauki w szkole wyższej nie ukończyła”.
Pan Janusz – studia w latach 70. Pan Janusz studiował na Politechnice Warszawskiej od 1971 do 1976 roku, otrzymując stypendium od uczelni. Po osiągnięciu wieku emerytalnego, złożył wniosek o przeliczenie kapitału początkowego z uwzględnieniem tego okresu. ZUS jednak odmówił, uzasadniając, że stypendium akademickie z tamtego okresu nie podlegało składkom na ubezpieczenie społeczne, więc nie może być wliczone do emerytury.
Pani Ewa – pracownicze stypendium w latach 80. Pani Ewa w latach 1982-1986 pracowała w zakładzie przemysłowym i równocześnie pobierała stypendium pracownicze na ukończenie studiów. Złożyła wniosek do ZUS, aby okres pobierania stypendium został uwzględniony przy ustalaniu kapitału początkowego. W jej przypadku, ponieważ stypendium było wypłacane przez pracodawcę, a nie uczelnię, i podlegało składkom, ZUS uwzględnił ten okres do wyliczenia emerytury.
Pan Marek – stypendium naukowe w latach 90. Pan Marek otrzymywał stypendium naukowe od uczelni w latach 1990-1994, kiedy prowadził badania na uniwersytecie. Po osiągnięciu wieku emerytalnego, złożył wniosek o uwzględnienie tego okresu w kapitale początkowym. ZUS odrzucił jego wniosek, ponieważ stypendia naukowe nie były objęte składkami na ubezpieczenie społeczne, co wyklucza je z podstawy wymiaru emerytury.
Okres pobierania stypendium podczas studiów w większości przypadków nie wlicza się do okresów składkowych przy ustalaniu kapitału początkowego emerytury, ponieważ stypendia nie podlegały składkom na ubezpieczenie społeczne. Wyjątkiem są sytuacje, gdy stypendium było wypłacane przez pracodawcę i podlegało obowiązkowym składkom. Każdy przypadek warto jednak skonsultować z ZUS, aby upewnić się, jakie przepisy obowiązywały w danym okresie.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online oraz przygotowanie pism procesowych, wniosków i odwołań dotyczących kwestii emerytalnych, takich jak przeliczanie kapitału początkowego czy składanie skarg do ZUS. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać szybkie i rzetelne wsparcie prawne bez wychodzenia z domu. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - Dz.U. 1998 nr 162 poz. 1118
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
