Czy studentowi powtarzającemu rok przysługuje renta rodzinna?

Status studenta i przedłużenie renty

Istota renty rodzinnej służącej dziecku zmarłego ubezpieczonego sprowadza się do zapewnienia mu świadczenia umożliwiającego kontynuację nauki w celu uzyskania zdolności do samodzielnego utrzymania (tak też Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 3 września 2014 r., sygn. akt III AUa 1972/13).

Zgodnie z art. 68 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS warunkiem przedłużenia prawa do renty rodzinnej jest kontynuowanie nauki na ostatnim roku studiów ponad ustawowe ograniczenie wiekowe (25 lat).

Aby skorzystać z możliwości przedłużenia pobierania renty rodzinnej, niezbędne jest zaświadczenie wydane przez uczelnię o wpisaniu na kolejny rok studiów. Oznacza to bowiem, iż osoba ta zgodnie z prawem jest studentem, więc spełnia wymagania stawiane przez przepisy, aby móc przedłużyć pobieranie świadczenia.

Zaświadczenie powinno być dostarczone do ZUS-u. W razie braku dostarczenia go, organ rentowy wydać może decyzję, w której pozbawi Pana prawa do świadczeń ze względu na osiągnięcie wymaganego wieku. Wówczas konieczne będzie odwołanie się od takiej decyzji.

Granica wiekowa otrzymywania świadczenia

Zdarza się, że osoba uprawniona ukończyła wymagany wiek 25 lat w przed rozpoczęciem nauki na powtarzanym semestrze ostatniego roku studiów. ZUS stosuje zasadę, że jeśli osoba uprawniona uzyska uprzednio wpis na ten rok akademicki, to ma prawo do renty rodzinnej do zakończenia ostatniego roku studiów.

Teoretycznie ZUS wypłacać powinien rentę rodzinną także osobie, która ukończyła 25 lat bezpośrednio przed rozpoczęciem wakacji przed ostatnim rokiem studiów, jeśli przed ukończeniem 25 lat stała się studentem ostatniego roku studiów (ostatniego semestru).

Dla oceny prawa do renty rodzinnej nie ma znaczenia zakres postępów w nauce studenta. Organ rentowy nie jest uprawniony do ustalania prawa do renty rodzinnej na podstawie uczestniczenia przez uprawnionego w zajęciach dydaktycznych lub/i wyników sesji egzaminacyjnej. Ustawową przesłanką ustania prawa do tego świadczenia jest bowiem ukończenie nauki na uczelni, a nie sposób i efekty jej pobierania.

Jedynym warunkiem przedłużenia prawa do renty rodzinnej jest kontynuowanie nauki na ostatnim roku studiów ponad ograniczenie wiekowe, obiektywne, niezależne od systematyczności nauki, jej pozytywnych rezultatów czy ewentualnego powtarzania semestrów. Omawiany przepis powinien być zatem wykładany zgodnie z jasnym i niebudzącym wątpliwości brzmieniem, nieróżnicującym przyczyn przedłużenia się czasu studiów.

Tak rozumiał go Sąd Najwyższy, wskazując w wyroku z dnia 11.04.1996 r., sygn. akt II UR 4/96, że z przepisów regulujących prawo do renty rodzinnej dla dzieci wynika, iż zasadniczym celem tego świadczenia jest dostarczanie im środków utrzymania w czasie, gdy w związku z kształceniem nie wykonują pracy dającej źródło utrzymania. Ten cel zwykle zostaje osiągnięty przed ukończeniem 25. roku życia i zasadą jest ustanie wówczas prawa do renty rodzinnej, chociażby uprawniony nie osiągnął jeszcze zasadniczego celu kształcenia. Jedyny wyjątek dotyczy nauki w szkole wyższej, uwzględniony w art. 68 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, który dopuszcza przedłużenie wypłaty renty rodzinnej wówczas, gdy uprawniony osiągnął tę granicę wieku będąc na ostatnim roku studiów. Nie są istotne przyczyny wydłużenia czasu nauki, mogą więc być obiektywne lub subiektywne, także zawinione.

Nadto Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 kwietnia 2006 roku (sygn. akt II UK 174/05) jednoznacznie stwierdził, że prawo do pobierania renty rodzinnej ulega przedłużeniu do zakończenia ostatniego roku akademickiego, na którym uprawniony ukończył 25 rok życia, bez względu na to, czy rok ten powtarza, czy odbywa na nim studia po raz pierwszy. Stanowisko takie zajął również jeden z sądów apelacyjnych w wyroku z dnia 13 grudnia 2007 roku (sygn. akt III AUa 262/07).

W kwestii tej Sąd Najwyższy wypowiedział się także w wyroku z dnia 21 września 2017 r., sygn. akt I UK 369/16. W uzasadnieniu tego orzeczenia wyjaśniono, że z przepisu tego jednoznacznie wynika, że przedłużenie pobierania renty rodzinnej po ukończeniu przez świadczeniobiorcę 25. roku życia trwa jedynie do „zakończenia ostatniego roku studiów”. Oznacza to, że art. 68 ust. 2 ustawy emerytalnej całkowicie abstrahuje od wyników nauki studenta na tym ostatnim roku studiów, na którym osiągnął 25. rok życia.

Rozróżnienie przyczyn wydłużenia czasu studiowania prowadziłoby do niedopuszczalnej w odniesieniu do świadczeń z ubezpieczenia społecznego oceny zasadności przyznania świadczeń. W efekcie organ rentowy przyznawałby lub odmawiał wypłaty renty rodzinnej w zależności od rodzaju przyczyn przedłużenia okresu studiów.

Treść art. 68 ust. 2 ustawy oznacza, że mimo ukończenia 25 lat życia uprawniony zachowuje prawo do renty rodzinnej tylko do zakończenia ostatniego roku studiów, w trakcie którego ukończył ten wiek.

Odrzucany jest warunek (wskazywany przez ZUS), że ostatni rok studiów, w czasie którego uprawniony do renty rodzinnej kończy 25 lat, nie może być przez niego powtarzany dlatego, iż wprowadzałby nierówność traktowania tych ubezpieczonych, którzy studiują dłużej, gdyż powtarzają ten rok, w stosunku do tych, których studia przedłużają się z powodu powtarzania lat wcześniejszych.

Fakt powtarzania semestru, nie przesądza o braku prawa do renty rodzinnej, zwłaszcza gdy, uzyskał Pan zgodę rektora na powtarzanie semestru a tym samym jest Pan lub będzie wpisany na liście studentów ostatniego roku.

Ale musi Pan liczyć się z możliwą odmową, zwłaszcza w sytuacji, gdy nie będzie Pan wpisany na listę studentów II roku oraz nie dostarczy zaświadczenia o tym fakcie.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - Dz.U. 1998 nr 162 poz. 1118
2. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 3 września 2014 r., sygn. akt III AUa 1972/13
3. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 marca 1996 r., sygn. akt II UR 4/96
4. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 kwietnia 2006 roku sygn. akt II UK 174/05
5. Wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 13 grudnia 2007 roku sygn. akt III AUa 262/07
6. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 września 2017 r., sygn. akt I UK 369/16

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.