Autor: Izabela Nowacka-Marzeion
Pracuję na pełnym etacie. W roku 2016 podpisałem z jedną z firm umowę zlecenie na wykonanie prac od dnia 01.06.2016 do 15.08.2016, jednocześnie pracując na pełnym etacie. W okresie od 24.07.2016 do 9.08.2016 przebywałem na L4 z tytułu umowy o pracę. Nie wykonywałem w tym czasie żadnych prac – również z tytułu umowy-zlecenia. Czy w związku z powyższym ZUS może zabrać mi zasiłek choroby i nałożyć na mnie jakieś kary, ponieważ umowy-zlecenia w tym okresie nie rozwiązałem? Pismo z ZUS-u o dowiedzenie braku wykonywania pracy dostałem niedawno ja i zleceniodawca z 2016 r.
Z opisu wynika, iż ZUS jest na etapie prowadzenia postępowania w zakresie ustalenia, że wykorzystywał Pan zasiłek niezgodnie z celem. Jeśli zostanie wydana negatywna decyzja, należy się od niej odwołać. Jak rozumiem, ZUS sprawdza, czy wykorzystywał Pan zwolnienie niezgodnie z jego przeznaczeniem bądź podejmował zatrudnienie w czasie niezdolności do pracy. Nie znam szczegółów współpracy na podstawie zlecenia, charakteru umowy ani treści decyzji ZUS-u, nie określę szans na pozytywne zakończenie sprawy sądowej. Ale niewątpliwie warto się odwołać.
Zgodnie z art. 17 ust.1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jednolity Dz. U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 ze zm.) ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego (odpowiednio świadczenia rehabilitacyjnego) za cały okres tego zwolnienia.
Zobacz również: Zwolnienie lekarskie a umowa zlecenie u innego pracodawcy
Pojęcie działalności zarobkowej, niezdefiniowane ani na gruncie ustawy zasiłkowej, ani w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, należy rozumieć szeroko. W sensie rodzajowym wchodzi tu w grę każda praca (działalność) zarobkowa, mogąca stanowić źródło dochodów (H. Pławucka, glosa do uchwały SN z dnia 30 sierpnia 2001 r., sygn. akt III ZP 11/200, OSP 2002, z. 12, poz. 599). W orzecznictwie, jeszcze na tle ustawy z grudnia 1974 r., wskazywano, że „działalnością zarobkową” jest działalność stanowiąca źródło dochodu z tytułu własnej pracy, niezależnie od podstawy jej wykonywania. Może nią być na przykład zatrudnienie na podstawie umowy o pracę czy umowy zlecenia lub umowy agencyjnej. Jedną z form działalności zarobkowej jest też prowadzenie działalności gospodarczej na własny rachunek. Dodatkowo przyjmowano, że jest to tego rodzaju działalność zarobkowa, która stanowi tytuł do ubezpieczenia społecznego, ponieważ tylko taka działalność może być podstawą do wypłaty zasiłku w miejsce utraconego dochodu, a więc uczynić zbędną ochronę ubezpieczeniową z tytułu poprzedniej, zakończonej działalności. Podkreślano zatem, że działalność zarobkowa to „działalność stanowiąca tytuł podlegania ubezpieczeniu chorobowemu” (wyrok SN z dnia 5 sierpnia 1999 r., sygn. akt II UKN 68/99, OSNP 2000, nr 19, poz. 726). Obecnie warunek ten jest expressis verbis wpisany w komentowanym przepisie.
Pod pojęciem podjęcia lub kontynuowania działalności zarobkowej, stanowiącym przyczynę wyłączającą prawo do zasiłku, należy więc rozumieć istnienie innych źródeł dochodów, będących tytułem do objęcia obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym albo zapewniających prawo do świadczeń, za okres niezdolności do pracy z powodu choroby.
Odpowiadając na Pana pytanie – ZUS może pozbawić Pana zasiłku, jeśli stwierdzi, że wykonywał Pan działalność na podstawie zlecenia. Warto więc przedstawić dowody, że działalność w tym okresie wykonywana nie była.
Zobacz również: Zlecenie bez umowy
Pracownik na etacie z umową-zleceniem
Pan Michał pracuje na pełnym etacie, a równocześnie podpisał umowę zlecenie na dodatkowe zlecenia w firmie X. W trakcie trwania umowy zlecenia, Michał zachorował i otrzymał L4 z tytułu etatu. W czasie choroby nie wykonywał pracy ani na etacie, ani na umowie zleceniu. Mimo to, ZUS wszczął postępowanie, twierdząc, że umowa zlecenie mogła stanowić podstawę do utraty zasiłku chorobowego.
Kontynuacja pracy mimo L4
Pani Anna pracuje na pełnym etacie i jednocześnie ma umowę zlecenie z drugą firmą. Podczas choroby przebywa na L4 z tytułu etatu, jednak nie informuje ZUS o kontynuowaniu pracy na zleceniu, co może zostać uznane za podjęcie działalności zarobkowej w czasie niezdolności do pracy. ZUS może podjąć decyzję o odebraniu zasiłku chorobowego.
Brak rozwiązania umowy zlecenie
Pan Krzysztof podczas choroby, mimo że nie pracował, nie rozwiązał umowy zlecenie z poprzednim zleceniodawcą. ZUS uznał, że brak rozwiązania umowy może być traktowany jako świadoma decyzja o kontynuowaniu działalności zarobkowej, co skutkuje utratą prawa do zasiłku chorobowego z tytułu etatu.
Łączenie etatu z umową-zleceniem w czasie zwolnienia lekarskiego może prowadzić do problemów z ZUS. Nawet jeśli praca na zleceniu nie była faktycznie wykonywana, brak jej formalnego zawieszenia lub rozwiązania może skutkować zakwestionowaniem prawa do zasiłku chorobowego. ZUS często interpretuje samo istnienie umowy jako potencjalne wykonywanie działalności zarobkowej. W takiej sytuacji warto zgromadzić dowody na brak aktywności zawodowej i odwołać się od ewentualnej negatywnej decyzji, aby chronić swoje prawa.
Potrzebujesz pomocy w sprawach związanych z ZUS, umowami cywilnoprawnymi czy prawem pracy? Oferujemy profesjonalne porady prawne online, które pomogą Ci zrozumieć Twoje prawa i skutecznie bronić się przed niesłusznymi decyzjami. Skontaktuj się z nami, a szybko i rzetelnie przeanalizujemy Twoją sytuację, doradzimy najlepsze rozwiązanie i pomożemy w przygotowaniu odwołania lub innych niezbędnych dokumentów.
1. Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - Dz.U. 1999 nr 60 poz. 636
2. Uchwały Sądu Najwyższego z dnia 30 sierpnia 2001 r., sygn. akt III ZP 11/200
3. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 1999 r., sygn. akt II UKN 68/99
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika